یکی از کوتاه‌ترین راه‌های جهش تولید با مشارکت مردم
باتوجه به محدودیت‌ها و اقتضائات فعلی کشور، ساخت مسکن با راهبرد مردمی‌سازی می‌تواند سهل‌الوصول‌ترین گزینه برای جهش تولید با مشارکت مردم باشد.
بعد از نامگذاری امسال با عنوان “جهش تولید با مشارکت مردم” به این می‌اندیشیدم که با توجه به محدودیت‌ها و اقتضائات فعلی کشور، کدام راه می‌تواند سهل‌الوصول‌ترین گزینه برای جهش تولید با مشارکت مردم باشد؟ به دلایل زیر، ساخت مسکن با راهبرد مردمی‌سازی می‌تواند پاسخ این سوال باشد:
اولا، در زمینه ساخت مسکن در دولت قبل به شدت کوتاهی شد و لذا باتوجه به عقب ماندگی که در این زمینه داریم جهش تولید مسکن موضوعی است که زمینه استقبال را هم از طرف مردم و هم از طرف دولت کاملا دارا می‌باشد.
ثانیا، به علت قصور و تقصیرات قبلی، شاخص‌های مسکن در کشور ما در مقایسه با متوسط جهانی دارای وضعیت چندان مطلوبی نیست (برای مثال، سهم مسکن از سبد هزینه‌های خانوار در کلانشهرهای ما بیش از سه برابر متوسط جهانی است) و لذا برای اصلاج این شاخص‌ها چاره‌ای جز جهش تولید مسکن نداریم.
ثالثا، برخلاف اغلب صنایع بزرگ، صنعت ساخت و ساز و به ویژه تولید مسکن از معدود مواردی است که مردمی‌سازی و جلب مشارکت مردم در تولید آن با کمترین پیچیدگی میسر می‌شود. کافی است به جای تکرار سیاست‌های اشتباه قبلی (در قالب انبوه‌سازی‌ها و عمودی‌سازی‌ها و …) این‌بار به خود مردم اعتماد کنیم و زمین را در اختیار خود آنها بگذاریم تا با الگوی افقی (یک یا دو طبقه) شاهد مشارکت حداکثریِ مردم در زمینه ساخت مسکن باشیم.
رابعا، بخش عمده‌ای از هزینه تولید مسکن مربوط به هزینه زمین است (در برخی مناطق کلانشهرهای ما تاحدود ۸۰ درصد از هزینه تهیه مسکن، صرفا مربوط به هزینه تامین زمین است) و از آنجایی که زمین به وفور در اختیار دولت قرار دارد لذا برخلاف سایر صنایع دیگر، جهش تولید مسکن برای دولت کمترین معونه را دارد.
خامسا، مسکن از معدود مواردی است که در صورت رونق و جهش تولید آن، ده‌ها رسته شغلی دیگر نیز رونق خواهند یافت؛ از موارد مستقیمی همچون فولاد و سیمان و سرامیک و شیرآلات و غیره تا موارد غیرمستقیمی نظیر فرش و لوازم خانگی و غیره؛ و لذا جهش تولید مسکن به معنای جهش تولید ده‌ها رسته شغلی دیگر خواهد بود.
سادسا، در صورت جهش تولید مسکن با رویکرد مردمی‌سازی، علاوه بر مزایای اقتصادی و رونق گرفتن ده‌ها رسته شغلی، فواید فرهنگی قابل توجهی نیز حاصل خواهد شد که مهمترین‌اش این است که با الگوی توسعه افقی و مردمی‌سازیِ مسکن، سبک زندگی مردم که امروزه با عمودی‌سازی‌ها و متراکم‌سازی‌ها دگرگون شده است دوباره قابلیت تطبیق با سبک زندگی اسلامی ایرانی را خواهد یافت. در چنین صورتی، مسکن می‌تواند دوباره از یک محصول صرفا اقتصادی به یک پدیدار فرهنگی تبدیل شود؛ پدیداری که در صورت ریل‌گذاری صحیح می‌تواند آیینه سلایق فرهنگی و ارزش‌های بومیِ مردم باشد.
محمد منان رئیسی
