در این روزهای گرم تابستان که همه جا صحبت از استفاده بهینه مصرف برق بالاخص در ساعات پیک مصرف است، دانستن مطالب تخصصی تر در این زمینه، عموم جامعه را تشویق به مصرف کمتر و بهینه تر برق به خصوص در ساعات پیک مصرف می نماید.
در ساعات پیک مصرف، به ویژه در تابستان، تقاضا برای برق به شدت افزایش می‌یابد. این افزایش تقاضا ناشی از استفاده گسترده از تجهیزات خنک کننده مانند کولرهای گازی و وسایل برقی پر مصرف است. این افزایش بار بر روی شبکه برق فشار زیادی وارد می‌کند. همچنین بهتر است بدانید که سیستم تولید و انتقال برق معمولاً برای رفع نیاز پایه طراحی می شود و در ساعات پیک مصرف، ممکن است ظرفیت تولید و انتقال کافی نباشد. این مسئله می تواند منجر به افت ولتاژ، نوسانات فرکانس و در نهایت خاموشی های گسترده شود.
از اینرو برای جبران افزایش تقاضا در ساعات پیک، نیروگاه‌های کمکی و گران تر باید فعال شوند. این امر باعث افزایش هزینه‌های عملیاتی و تولید برق می شود که در نهایت به مصرف کنندگان منتقل می شود. مازاد بر اینکه استفاده بیش از حد از شبکه برق در ساعات پیک مصرف، به تدریج به فرسودگی زیر ساخت‌های برق مانند ترانسفورماتورها، کابل‌ها و پست‌های برق می انجامد. این مسئله هزینه های بالای تعمیر و نگهداری را به همراه دارد. پر واضح است که در صورت عدم مدیریت مناسب بار شبکه در ساعات پیک، احتمال وقوع خاموشی های گسترده افزایش می‌یابد. این خاموشی ها می توانند اختلالات جدی در زندگی روزمره مردم و فعالیت‌های اقتصادی ایجاد کنند.
استفاده از لامپ‌های LED، یخچال و لوازم خانگی با برچسب انرژی A+ یا بالاتر به طور قابل توجهی در کاهش مصرف برق مؤثر است. تنظیم دمای کولر در محدوده ۲۴-۲۶ درجه سانتی‌گراد می‌تواند در کاهش مصرف برق کمک کند. نصب پنل‌های خورشیدی در ساختمان‌ها می‌تواند بخشی از نیاز به برق را تأمین کند و به کاهش مصرف از شبکه برق کمک کند. همچنین خاموش کردن چراغ‌های غیرضروری و استفاده از سنسورهای حرکتی برای روشنایی به طور موقت می‌تواند در کاهش مصرف برق مؤثر باشد و البته از همه مهم تر، آموزش شهروندان برای مصرف بهینه انرژی و ایجاد فرهنگ صرفه جویی می‌تواند نقش مهمی در مدیریت مصرف برق داشته باشد.
البته برای مقابله با این چالش‌ها، راهکارهایی وجود دارد که شامل مدیریت مصرف، توسعه ظرفیت تولید و انتقال، استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر و ذخیره سازی برق می‌شود. همچنین آگاه سازی عمومی و اجرای تعرفه های تشویقی در ساعات پیک از دیگر راهکارهای موثر است. در مجموع، مدیریت مصرف برق در ساعات پیک یک چالش مهم در نظام برق رسانی کشور است که نیازمند اقدامات جامع و همه جانبه است تا پایداری و امنیت شبکه برق تضمین شود. برای تشویق شهروندان و سازمان‌ها به اجرای راهکارهای مدیریت مصرف برق، دولت‌ها و شرکت های برق می‌توانند از تشویق های مالی و قانونی متنوعی استفاده کنند.از ارائه یارانه‌ها و تسهیلات بانکی برای خرید وسایل برقی کم مصرف و ارائه تخفیف ها و معافیت‌های مالیاتی برای نصب پنل‌های خورشیدی گرفته تا اعطای جوایز و پاداش‌های نقدی به مصرف کنندگان کم مصرف بسیار تاثیرگذار است.
البته الزام نصب کنتورهای هوشمند در ساختمان های جدید و بازسازی شده در کنار تصویب قوانین و مقررات الزام‌آور برای استفاده از وسایل برقی کم مصرف و تعیین استانداردهای اجباری برای بهره وری انرژی در ساختمان ها نیز باید در دستور کار دولتمردان قرار گیرد. این تشویق‌های مالی و قانونی می توانند به طور موثری انگیزه های لازم را برای اجرای راهکارهای مدیریت مصرف برق در بخش‌های مختلف فراهم آورد تا سیستم برق رسانی کشور نیز بتواند همچون سال های گذشته این روزهای گرم سال را نیز پشت سر بگذارد.
