آنتی‌بیوتیک‌ها داروهایی هستند که برای درمان عفونت‌های باکتریایی استفاده می‌شوند. این دسته از داروها نقش بسیار مهمی در بهبود و درمان انواع عفونت‌ها دارند و در طول سال‌ها بهبود قابل توجهی در بهداشت جامعه‌ها به ارمغان آورده‌اند. با این حال، مصرف بیش از حد و نادرست آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند عوارض جدی برای سلامتی کودکان داشته باشد. البته از علل مصرف بیش از حد آنتی‌بیوتیک ها در کودکان می توان به مواردی از قیبل عدم تشخیص صحیح عفونت‌ها، فشارهای اجتماعی و انتظارات نادرست از طرف والدین و پزشکان، عدم آگاهی و آموزش صحیح در مورد مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و استفاده نادرست آنتی‌بیوتیک‌ها به عنوان راه حل سریع اشاره نمود.
در حالیکه باید جامعه و بالاخص جامعه ی پزشکان کشور به این مهم توجه ویژه ای داشته باشند که مصرف بیش از حد آنتی‌بیوتیک ها در کودکان می تواند به مشکلات جدی سلامتی منجر شود، که مقاومت آنتی‌بیوتیکی یکی از مهم ترین آن هاست.مصرف بیش از حد و نادرست آنتی بیوتیک‌ها می‌تواند منجر به تشکیل میکروارگانیسم‌های مقاوم به آنتی بیوتیک‌ها شود. این میکرو ارگانیسم‌ها باعث ایجاد عفونت‌های دشوار درمان می‌شوند که نیاز به آنتی‌بیوتیک‌های قوی تر و با اثربخشی بیشتر دارند. البته هر آنتی‌بیوتیک دارای عوارض جانبی خاصی است که ممکن است در برخی از کودکان شدیدتر باشد. برخی از عوارض جانبی متداول شامل حساسیت‌ها، تهوع، اسهال، راش، و در موارد نادرتر، عوارض جدی مانند تحریک روده‌ها، عفونت‌های قارچی و مشکلات کلیوی می‌باشد.
اما علاوه بر این عوارض مقطعی می توان به موارد مهم زیر توجه جدی داشت. آنتی‌بیوتیک‌ها علاوه بر باکتری های تهاجمی، باکتری‌های مفید و مورد نیاز در روده نیز کشته می‌شوند. این میکروب ها مسئول حفظ تعادل و سلامت دستگاه گوارش هستند. مصرف بیش از حد آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند منجر به اختلال در تعادل میکروبیوم روده‌ای شود که مشکلاتی مانند اسهال، نفخ، اختلالات رشد و ضعف سیستم ایمنی را به دنبال دارد.
بنابراین، مصرف بیش از حد آنتی‌بیوتیک‌ها در کودکان می‌تواند به مشکلات جدی سلامتی منجر شود. برای جلوگیری از این مشکلات، مهم است که آنتی‌بیوتیک‌ها فقط زمانی مورد استفاده قرار گیرند که واقعاً نیاز است، و باید به دستور پزشک تجویز شوند. متاسفانه در حالی آمار مصرف آنتی بیوتیک در کشور چندین برابر جهانی است که قصور در این حوزه متوجه ی بسیاری از پزشکان ما نیز می باشد.
پزشکانی که با مراجعه و با دیدن کوچکترین علائم حتی از یک سرماخوردگی ساده ویروسی مصرف آنتی بیوتیک را تجویز می کنند و بسیاری از کودکان را خواسته و ناخواسته در معرض خطر قرار می دهند. در حالیکه آنتی‌بیوتیک‌ها باید فقط زمانی مصرف شوند که واقعاً نیاز است و براساس دستور پزشک باشند. هرگز آنتی بیوتیک‌ها را به طور اختیاری به کودکان خود تجویز نکنید و همیشه با پزشک خود مشورت کنید.همچنین، اگر پزشک آنتی‌بیوتیکی را تجویز کرده است، حتماً دستورات مربوط به میزان و زمان مصرف را رعایت کنید. آنتی‌بیوتیک را به مدت کامل و به تعداد دستور داده شده مصرف کنید، حتی اگر کودک بهبود یافته باشد. مدت زمان مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها باید مطابق با دستور پزشک بوده و نباید به طور اختیاری متوقف شوند.
در برخی از موارد، عفونت‌های معمول در کودکان ممکن است بدون نیاز به آنتی‌بیوتیک‌ها درمان شوند. برای مثال، در صورتی که عفونت تنفسی از طریق ویروسی باشد، آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان موثر نیستند. پزشک باید روش‌های جایگزین مانند استفاده از آب گرم با نمک برای خنک کردن بینی و گلو، یا آنتی‌بیوتیک‌های طبیعی مانند عصاره‌های گیاهی را توصیه کند.
والدین در فصل سرما توجه داشته باشند که سیستم ایمنی قوی ، کودکان را در برابر عفونت‌ها مقاومت‌پذیرتر می‌کند. برای تقویت سیستم ایمنی کودکان، به آنها یک رژیم غذایی سالم و تنوع‌بخش ارائه دهید، فعالیت بدنی مناسب را تشویق کنید و به خواب کافی توجه نمایید. همچنین، اجتناب از مواردی مانند تماس با افراد مبتلا به عفونت و شستشوی دست منظم می‌تواند به کاهش ابتلا به عفونت‌ها کمک کند. با رعایت این نکات، شما می‌توانید از مصرف بیش از حد آنتی‌بیوتیک‌ها در کودکان جلوگیری کنید و سلامت آنها را حفظ کنید. در صورتی که شما یا کودکانتان نیاز به آنتی‌بیوتیک دارید، همواره از دستورات پزشک پیروی کنید و از مصرف نادرست آنتی‌بیوتیک‌ها خودداری کنید.
