قاچاق خاک در پی اجرا نشدن قانون و به نوعی خلای اجرای قوانین افزایش یافته است.اگر قوانین تصویب شده در راستای حفاظت از خاک اجرا و آیین نامه های اجرایی آن ابلاغ شود و دولت و مسئولان نیز بر اساس آن آیین نامه ها، جلوی قاچاق خاک را بگیرند، بسیاری از معضلات و چالش های این حوزه که عوارضی از جمله تغییر اقلیم، افزایش شدت فرونشست زمین، هجوم گرد و غبار و ریزگردها، فرسایش خاک و در نتیجه آن وقوع سیلاب‌های عظیم است ، برطرف خواهد شد.
همانطور که بیان شد ، متاسفانه چند سالی است که با معضل قاچاق خاک حاصلخیز ایران روبرو هستیم. پدیده ای که کل زنجیره ی غذایی به خصوص انسان ها را به خطر انداخته و عواقب جبران ناپذیری نه تنها برای محیط زیست بلکه برای کل کشور به همراه خواهد داشت. ایران به عنوان پرچمدار حاصلخیز خاک خاورمیانه به حساب می آید. این مطلب از یکسو و نبود خاک در کشورهای حاشیه خلیج فارس از سوی دیگر، زمینه ی سوداگرانه خروج بی سر و صدای خاک از جنوب کشور به کشورهای حاشیه خلیج فارس از جمله قطر و امارات شده است. عرب ها حاضرند ، برای دستیابی به خاک ایران به هر میزان هزینه کنند. این روزها که بحبوحه ی برگزاری مسابقات جام جهانی در یکی از کشورهای همسایه هستیم، با نیم نگاهی به امکانات و پبشرفت تکنولوژی در این کشور کم جمعیت و کم مساحت تنها با یک سئوال بزرگ روبرو خواهیم شد. چگونه و چه زمانی آن ها تا بدین اندازه رشد و پیشرفت را تجربه کردند. با مطالعه ی جزیی تنها درباره ی میزان واردات خاک به این کشورها می توان به پاسخ این سئوال و بسیاری از سئوالات این چنینی دست پیدا کرد.
قاچاق خاک در کنار سایر عوامل طبیعی نظیر فرسایش خاک بستر، در آینده ای نه چندان دور، کشاورزی را نیز نابود خواهد کرد. کشاورزی و تامین مواد غذایی که یکی از اساسی ترین نیازهای استراتژیک کشورهاست که در حفظ اقتدار و عدم وابستگی بسیار حائز اهمیت است. اینکه ما از تمام ظرفیت ها و پتانسیل های حاصلخیزی زمین های زراعی کشور استفاده نمی کنیم یک سمت ماجرا و کشورهای عربی با کمترین مساحت زمین های زراعی و مساحتی بعضا باندازه ی کوچک ترین استان های کشور در فکر خودکفایی و گسترش زمین های زراعی و رسیدن به خود کفایی در زمینه تولیدات و محصولات کشاورزی هستند. قدر مسلم در این کشورها، این امر محقق نخواهد شد مگر با واردات خاک زراعی و به همین علت اکنون شاهد قاچاق خاک ایران هستیم.
هشدارهای محیط زیستی ، خبر از فرسایش هفت برابری خاک در ایران نسبت به میانگین جهانی می دهند و هنوز هم این آمار تلخ در کنارحجم بالای قاچاق خاک های مرغوب پیت، بنتونیت و چیت همچنان ادامه دارد.
خاک پیت یکی از مرغوب ترین انواع خاک است، خاکی قهوه ای جنگلی و رویشگاه انواع گونه های گیاهی که خواهان و طرفداران بسیاری در حاشیه خلیج فارس دارد. چرا که خاک کشورهای جنوب خلیج فارس بیشتر قلیایی هستند و چنین خاکی عموما برای کشاورزی غیرقابل استفاده بوده، مگر با خاکی از جنس خاک منطقه زاگرس و یا سایر مناطق ایران مخلوط شده تا قابل کشت باشد. خاک بنتونیت نیز یکی دیگر از منابع خاکی ارسالی از ایران برای ساخت جزایر مصنوعی و تفریحی در دبی و کشورهای حاشیه خلیج فارس مورد استفاده قرار گرفته است. خاک چیت هم که برای صنعت کاشی و سرامیک سازی مورد استفاده قرار می گیرد ، بصورت واسطه ای با حداقل قیمت از ایران خریداری شده و همراه با سود های کلان به اروپا صادر می شود.
باید اذعان داشت که خروج غیر قانونی خاک از کشور مسئله ای نیست که بتوان براحتی از کنار آن عبور کرد. خاکی که دست کم ششصد سال زمان نیاز است تا یک سانتی متر آن تولید شود ، در غفلت و عدم مدیریت مسئولان به راحتی به یغما می رود و زمانی به خود می آییم که چرا و چگونه کشورهای کوچک همسایه این چنین به رشد و پیشرفت دست یافته اند.
