آنچه باید در مورد استفاده از ماسک بدانید
دکتر عباس فایضی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به نقش انواع ماسک در جلوگیری از انتقال عفونت ناشی از ویروس کرونا، اظهار کرد: مهمترین راه انتقال کروناویروس، از طریق تماس فرد بیمار با سایر افراد است، بنابراین هر فردی از افراد جامعه باید در کنار حفظ سلامتی خود، کمک به حفظ سلامتی دیگران را نیز وظیفه خود بداند زیرا صرف نظر از جنبه‌های انسانی، شیوع این ویروس در جامعه باعث صدمات جانی و اقتصادی شدید می‌شود.
وی افزود: چه بسا ویروسی که از طریق یک فرد به سایرین منتقل می‌شود بعد از طی یک زنجیره ابتلا، مجددا به بستگان و عزیزان خود فرد بیمار برسد؛ پس با در نظر داشتن این موضوع، مهمترین نقش ماسک یا پوشش‌های پارچه‌ای صورت در یک جامعه، جلوگیری از انتقال عفونت از فرد بیمار به افراد سالم است.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز تصریح کرد: مرکز کنترل بیماری‌ها در کشور آمریکا بعد از شیوع بیماری ناشی از ویروس کرونا در این کشور، استفاده از پوشش‌های پارچه‌ای صورت را که به سادگی با امکانات ساده توسط خانواده قابل ساخت است برای همه مردم در زمان حضور در مراکز عمومی نظیر فروشگاه‌ها توصیه کرده و دستورالعمل‌های ساده‌ای برای ساخت این نوع پوشش با استفاده از دو لایه پارچه نخی منتشر کرده است.
فایضی بیان کرد: این پوشش‌های پارچه‌ای به راحتی قابل تهیه و برای استفاده روزانه و شست‌وشو بعد از هر نوبت استفاده، مناسب هستند. این پوشش‌های صورت، برای جلوگیری از انتقال عفونت از بیمار به سایرین استفاده می‌شوند و تا حدی نیز از ورود قطرات آلوده به ویروس به فرد استفاده کننده جلوگیری می‌کنند و نقش مهمی در جلوگیری از انتقال ویروس در جامعه دارند.
وی ادامه داد: استفاده از این پوشش‌ها برای کودکان زیر دو سال و افراد دارای معلولیت که در صورت مشکل شدن تنفس بعد از استفاده از این پوشش توان برداشتن آن را ندارند، ممنوع است.
این فوق تخصص آلرژی تصریح کرد: ماسک‌های صورت انواع مختلفی دارند که هر کدام برای مقاصد خاصی طراحی و ساخته می‌شوند. ماسک‌های جراحی ساده، عمدتا برای جلوگیریی از انتقال عفونت از کادر پزشکی به بیماران استفاده می‌شوند و در شرایط فعلی برای محافظت از کادر پزشکی و پرستاری در مواردی که تماس مستقیم با ترشحات تنفسی بیمار مبتلا به کرونا وجود نداشته باشد، قابل استفاده هستند.
فایضی افزود: از دیگر ماسک‌های مورد استفاده که عمدتا برای استفاده توسط کادر پزشکی و پرستاری که با ترشحات بیماران کرونایی به صورت مستقیم در تماس هستند توصیه می‌شوند، ماسک‌های N۹۵ هستند. در صورت استفاده صحیح، این ماسک‌ها قابلیت جلوگیری از ورود ۹۵ درصد ذرات معلق غیر روغنی موجود در هوا به ریه فرد را دارند.
وی افزود: این ماسک‌ها در صورتی عملکرد صحیح دارند که اندازه متناسب با صورت فرد داشته باشند و در هنگام تنفس، هوا از اطراف لبه‌های ماسک نشت نداشته باشد.
فایضی تصریح کرد: لازم به ذکر است که عنوان N۹۵ برای ماسک‌هایی به کار می‌رود که توسط اداره ملی بهداشت شغلی آمریکا ارزیابی شده و توانایی فیلتر کردن ۹۵ درصد ذرات تایید شده باشد. در شرایط فعلی و با توجه به وجود ماسک‌هایی که الزاما واردات یا ساخت آنها تحت نظارت این نهاد و حتی موسسه استاندارد ایران نیست، ممکن است تضمینی برای کارایی ۹۵ درصدی وجود نداشته باشد.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز ادامه داد: هر مقدار که کارایی ماسک مورد استفاده در فیلتر کردن ذرات بالاتر باشد، استفاده طولانی مدت از آن نیز سخت‌تر و در بعضی افراد غیر قابل تحمل می‌شود. ضمنا ماسک‌های تجاری برای استفاده به شکل یک بار مصرف طراحی شده‌اند و در صورت مرطوب یا آلوده شدن باید تعویض شوند.
وی تاکید کرد: پوشش‌های پارچه‌ای صورت یا ماسک‌های مورد استفاده باید اطراف بینی و دهان را به صورت کامل بپوشانند. قبل از استفاده و بعد از هر نوبت برداشتن ماسک یا پوشش پارچه‌ای صورت حتما باید دست‌ها با آب و صابون شسته شوند. همچنین هنگام استفاده از ماسک برای کودکان باید به این نکته توجه داشت که در صورت تماس دست آلوده کودک با قسمت داخلی ماسکِ مورد استفاده، ممکن است ویروس توسط دست کودک به مخاط تنفسی رسانده شود و نتیجه معکوس از استفاده از ماسک گرفته شود.
فایضی تصریح کرد: بیشترین تاثیر ماسک، جلوگیری از انتشار ویروس از فرد بیمار به محیط اطراف است. اگر فرد بیمار از ماسک استفاده نکند، با سرفه یا عطسه و حتی با تنفس معمولی، ذرات آلوده به ویروس را تا حدود دو متر منتشر می‌کند اما اگر بیمار از ماسک استفاده کند این انتشار ویروس به حداقل می‌رسد بنابراین اگر در یک مکان، فرد بیمار و افراد سالم حضور داشته باشند و تنها افراد سالم از ماسک استفاده کنند و بیمار ماسک نداشته باشد، احتمال انتقال عفونت به افراد سالم به مراتب بیشتر از زمانی است که فرد بیمار هم ماسک روی صورت داشته باشد.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: مشخص نیست که انواع ماسک دقیقا چند درصد جلوی انتقال عفونت کرونا را می‌گیرند اما استفاده بیمار از ماسک تا حد زیادی، جلوی انتقال عفونت به سایرین را می‌گیرد.
وی با اشاره به تفاوت سایر ماسک‌های جراحی، پارچه‌ای و N۹۵ در محافظت از افراد، تصریح کرد: قطعا ماسک N۹۵ به شرط استفاده صحیح، موثرتر است اما باید در نظر داشت که استفاده طولانی مدت از این نوع ماسک به دلیل ایجاد مقاومت در مسیر تنفس و اثر فشاری روی صورت، به مراتب سخت‌تر است.
فایضی ادامه داد: در شرایط کمبود ماسک، توصیه‌هایی برای چند بار استفاده از ماسک وجود دارد اما در شرایط عادی، ماسک‌های جراحی N۹۵، یکبار مصرف هستند و در صورت مرطوب شدن یا کثیف شدن یا تغییر شکل دادن باید تعویض شوند ولی پوشش‌های پارچه‌ای صورت قابل شست‌وشو و استفاده مجدد هستند.
وی بیان کرد: در صورت عدم استفاده بیمار از پوشش پارچه‌ای یا ماسک صورت، تاثیر همه انواع ذکر شده ماسک، کاهش قابل ملاحظه‌ای پیدا می‌کند و هیچکدام، توانایی محافظت از افراد سالم را به صورت کامل ندارند.
