به گزارش پایگاه خبری نقش نیوز ، در صبحی پر از تنش سیاسی (چهاردهم مهر ماه)، سباستیان لکورنو تنها ۲۷ روز پس از آغاز نخست‌وزیری‌اش در فرانسه استعفا داد. دلیل این کناره‌گیری پنهان نبود: بن‌بست بر سر مسئله‌ی عدالت مالیاتی و شکست در دستیابی به توافقی برای گرفتن مالیات واقعی از ثروت‌های کلان.

این استعفا دوباره پرسش کهنه جامعه‌ی فرانسه را زنده کرد: چرا مالیات در جایی که ثروت جمع شده، گرفته نمی‌شود؟ و چرا فرانسوی‌ها نسبت به ثروتمندان خود احساس خوبی ندارند؟

خشم در خیابان‌ها

لکورنو با «مالیات زوکمان» که قرار بود حداقل دو درصد از دارایی‌های بیش از ۱۰۰ میلیون یورو را شامل شود، مخالفت کرد و به‌جای آن طرحی محدودتر ارائه داد: مالیاتی بر شرکت‌های مادر، با معافیت دارایی‌های حرفه‌ای.

اما درآمد پیش‌بینی‌شده‌ی این طرح کمتر از یک میلیارد یورو بود؛ عددی ناچیز در برابر حجم نابرابری‌ها.او حتی از مالیات بر درآمد‌های بالاتر از ۲۵۰ هزار یورو در سال گفت، اما برای بسیاری از مردم اینها گام‌های حاشیه‌ای بودند که به اصل مشکل ـ یعنی تمرکز بی‌سابقه‌ی ثروت در دستان عده‌ای محدود ـ نمی‌رسیدند.در فضای مجازی هم مردم خشم خود را پنهان نکردند. یکی از کاربران فرانسوی در ایکس (توییتر سابق) نوشت: «به‌جای فشار آوردن به فقرا، مکرونی‌ها باید از مالیات زوکمان حمایت کنند.»احساس نارضایتی از سیاست‌های اقتصادی دولت به سرعت میان کاربران پخش شد. برای بسیاری از فرانسوی‌ها این موضوع دیگر فقط بحث عدد و قانون نیست؛ بلکه نبردی بر سر عدالت اجتماعی و حس برابری است.

جیب‌هایی که تاب نمی‌آورند

این نارضایتی تصادفی نیست. اقتصاد فرانسه در سال‌های اخیر فشار سنگینی بر طبقه‌ی متوسط و پایین وارد کرده است.در سال گذشته، متوسط قیمت‌ها ۵.۲ درصد افزایش یافت و با وجود کاهش تورم در ماه‌های اخیر، قدرت خرید مردم همچنان پایین مانده است.خریدی که پیش‌تر با ۱۲۰ یورو انجام می‌شد، حالا نزدیک به دو برابر هزینه دارد.

قبوض انرژی، مواد غذایی و حمل‌ونقل بخش زیادی از درآمد مردم را می‌بلعد، اما بزرگ‌ترین بحران مربوط به مسکن است. اکنون از هر پنج مستأجر در فرانسه، یک نفر بیش از ۴۰ درصد درآمد ماهانه‌اش را صرف اجاره می‌کند.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، وقتی خانه نیمی از حقوق مردم فرانسه را می‌بلعد، شنیدن اخبار مربوط به قایق‌های تفریحی میلیون یورویی و تابلو‌های نقاشی چند میلیون‌دلاری فقط نمک روی زخم است.

در گفت‌وگویی در شبکه‌های اجتماعی، یکی از شهروندان نوشت: رفتن یا ماندن لکورنو برایم مهم نیست؛ چون آخر ماه جیبم خالی است.» و دیگری پاسخ داد: «حتی چپ‌ها هم فقط وعده می‌فروشند، هیچ‌چیز تغییر نکرده.»

فقر رو به گسترش

ترس بزرگ طبقه‌ی متوسط در فرانسه این است که از این طبقه سقوط کند.براساس داده‌های مؤسسه ملی آمار فرانسه (INSEE)، نرخ فقر در سال ۲۰۲۳ به ۱۵.۴ درصد رسید؛ یعنی حدود ۹.۸ میلیون نفر زیر خط فقر زندگی می‌کنند، بالاترین میزان از زمان شروع آمارگیری در سال ۱۹۹۶.

تعداد فقرا تنها در یک سال، ۶۵۰ هزار نفر بیشتر شده است

در فرانسه، اگر درآمد ماهانه‌ی فرد ۶۰ درصد کمتر از میانگین ملی (۱۲۸۸ یورو) باشد، او فقیر محسوب می‌شود.طبق آمارها، ۳۴.۳ درصد از خانواده‌های تک‌والد نیز زیر خط فقر قرار دارند؛ وضعیتی که مستقیم بر زندگی کودکان اثر می‌گذارد و بیم آن می‌رود نسلی خشمگین‌تر از نسل‌های گذشته رشد کند.

قله‌ای که دورتر می‌شود

در حالی که میلیون‌ها خانواده برای تأمین اجاره و خوراک می‌جنگند، ثروتمندان فرانسه روزبه‌روز ثروتمندتر می‌شوند.

طبق آمار مرکز رصد نابرابری‌ها، مجموع دارایی ۵۰۰ فرد ثروتمند فرانسه از ۱۲۴ میلیارد یورو در سال ۲۰۰۳ به ۱.۱۷۰ تریلیون یورو در سال ۲۰۲۳ رسیده است.مجله‌ی اقتصادی Challenges این رقم را در سال ۲۰۲۴ برابر با ۱.۲۲۸ تریلیون یورو اعلام کرده است.بر اساس داده‌های شرکت مالی Roxinvest، میانگین حقوق مدیران شرکت‌های شاخص بورس پاریس (CAC۴۰) در سال گذشته ۷.۱ میلیون یورو بود.برای مردم عادی، این ارقام یادآور بازی‌ای است که قوانینش ناعادلانه نوشته شده است.

حتی شاخص معروف «کک ۴۰» هم برای بعضی از فرانسوی‌ها به نماد شکاف طبقاتی تبدیل شده است.یکی از کاربران در شبکه‌های اجتماعی طعنه زد: «کسی که هرگز کار نکرده، توانست شاخص کک ۴۰ را در پنج دقیقه دو درصد پایین بیاورد! چه زمانه‌ای!»و کاربر دیگری با طنز نوشت: «فکر می‌کردم کک ۴۰ اسم غذای مخصوص ثروتمندان است!»

مطالبه مردم فرانسه برای مبارزه با تبعیض

نتیجه‌ی نظرسنجی مؤسسه کالستر ۱۷ در سپتامبر ۲۰۲۵ نشان می‌دهد که بیش از نیمی از فرانسوی‌ها خواستار وضع مالیات سنگین بر ثروتمندان هستند.برای آنان، این تصمیم نوعی انتقام نیست؛ بلکه درخواست ساده‌ای برای برقراری انصاف است.اقتصاددان فرانسوی گابریل زوکمان طرحی جهانی برای اخذ مالیات از ثروت‌های کلان ارائه کرده است: دریافت ۲ درصد مالیات سالانه از دارایی‌های بیش از ۱۰۰ میلیون یورو که می‌تواند بین ۲۰ تا ۲۵ میلیارد دلار درآمد جهانی ایجاد کند.این طرح برای طبقات پایین و متوسط روزنه‌ای از امید است، اما ثروتمندان آن را تهدیدی علیه آزادی اقتصادی می‌دانند.میلیاردر معروف فرانسه برنار آرنو، زوکمان را «چپ‌گرای افراطی» نامیده که می‌خواهد اقتصاد لیبرالی را نابود کند.

در عین حال تجربه‌ی گذشته هم نگرانی‌ها را تقویت کرده است. در سال ۲۰۱۲، ژرار دوپاردیو، بازیگر مشهور فرانسوی، برای فرار از مالیات سنگین، اقامت خود را به بلژیک منتقل کرد.

بن‌بست سیاست در برابر نابرابری

لکورنو، اما نتوانست میان دیدگاه‌های متضاد احزاب توازن برقرار کند و سرانجام استعفا داد. احتمال دارد مکرون بار دیگر از او بخواهد گفت‌و‌گو‌های جدیدی را آغاز کند، اما گزینه‌های موجود محدود است:افزایش مالیات بر درآمد‌های بالا یا وضع عوارض جزئی بر شرکت‌های مادر. هیچ‌یک از اینها، اما نمی‌تواند شکاف طبقاتی را واقعی‌تر پر کند.

مشکل اصلی همچنان پابرجاست: فاصله‌ی رو‌به‌گسترش میان توان زندگی طبقه‌ی متوسط و ثروت‌های عظیم در بالاترین طبقات جامعه.

تا زمانی که سیاست‌مداران فرانسوی از مواجهه‌ی مستقیم با مسئله‌ی «ثروت» پرهیز کنند و تنها بر «درآمد» تمرکز داشته باشند، بحران نابرابری و احساس بی‌عدالتی در این کشور پایدار خواهد ماند، بحرانی که نسل بعدی فرانسه آن را با صدای بلندتر فریاد خواهد زد.

منبع: فارس