ساخت تراسترهای پیشرانه سامانه‌های فضایی در کشور
به گزارش نقش نیوز به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه فضایی ایران، حسین صمیمی درباره تراسترها گفت: سامانه‌های فضایی مانند ماهواره‌ها، سفینه‌ها و ماه‌نشین‌ها برای حرکت در فضا و کنترل موقعیت خود از موتورهای ویژه‌ای استفاده می‌کنند که در کاربردهای فضایی به این نوع از موتورها، تراستر گفته می‌شود.
وی افزود: ویژگی‌هایی همچون گستردگی محدوده نیروی رانش تولیدی، امکان روشن و خاموش کردن به دفعات، کنترل‌پذیری مناسب و همچنین سابقه طولانی استفاده موفقیت‌آمیز از آن‌ها در دنیا، باعث شده است که این سامانه‌های کم پیشران به‌عنوان پرکاربردترین تراسترها در انواع مأموریت‌های فضایی به کار برده شوند.
صمیمی در باره کاربرد این تراسترها گفت: ویژگی‌هایی همچون گستردگی محدوده نیروی رانش تولیدی، امکان روشن و خاموش کردن به دفعات، کنترل‌پذیری مناسب و نیز سابقه طولانی استفاده موفقیت‌آمیز از آن‌ها در دنیا، باعث شده است که این سامانه‌های کم‌پیشران به‌عنوان پرکاربردترین تراسترها در انواع مأموریت‌های فضایی به کار برده شوند.
وی خاطرنشان ساخت: با توسعه فناوری تراسترهای تک‌پیشرانه و دوپیشرانه، امکان تعریف مأموریت‌های گسترده و متنوعی برای محموله‌های فضایی و ماهواره‌های بومی آتی فراهم شده است.
رئیس پژوهشگاه فضایی ایران در باره اهمیت این پروژه تصریح کرد: در مسیر توسعه برنامه‌های فضایی در تناسب با نقشه راه فضایی کشور و به منظور ارتقاء قابلیت‌های مأموریتی ماهواره‌های بومی نسل آینده، توسعه سامانه‌های کم‌پیشران فضایی به عنوان منابع تولید نیروهای پیشران و همچنین نیروهای کنترلی لازم، ضروری است. از سوی دیگر، با توجه به سطح بالای فناوری‌های مختلف موجود در این نوع از تراسترها، مدت زمان طراحی و توسعه آن‌ها طولانی است.
بدین ترتیب، در راستای رفع نیاز مأموریت‌های فضایی جاری و آینده کشور، توسعه این نوع از زیرسیستم‌های فضایی، به منظور ارتقاء سبد محصولات فضایی کشور و همچنین، کاهش زمان طراحی، توسعه و ساخت محوله‌های فضایی، ضرورت دارد.
حسین صمیمی در باره پیشینه‌این پروژه اظهار کرد: پروژه توسعه تراسترهای تک‌پیشرانه و دوپیشرانه از سال ۱۳۹۵ در پژوهشکده سامانه‌های حمل‌ونقل فضایی پژوهشگاه فضایی ایران، با هدف کاربرد در ماهواره‌های موجود در نقشه راه فضایی کشور، وارد فاز عملیاتی شد و در گام نخست و پس از اتمام فاز طراحی مفهومی، فرآیند طراحی، آزمون و توسعه این فناوری در دستور کار قرار گرفت.
وی ادامه داد: بدین ترتیب، متخصصان پژوهشکده سامانه‌های حمل‌ونقل فضایی موفق شدند مراحل طراحی، ساخت و آزمون نمونه آزمایشگاهی این نوع از تراسترها را به انجام رسانند. در این مسیر، پس از طراحی اولیه و ساخت نمونه‌های اثبات فناوری و اجرای موفق تست‌های مد نظر، توسعه فناوری تراسترهای کم پیشران، تک پیشرانه و دو پیشرانه انجام شده و نمونه‌های آزمایشگاهی تولیدی، آزمون‌های عملکردی مورد انتظار را با موفقیت پشت سر گذاشته‌اند.
رئیس پژوهشگاه فضایی ایران گفت: اینک، فرآیند طراحی دقیق و ساخت نمونه مهندسی تراسترهای فضایی مورد اشاره به اتمام رسیده و آزمون‌های فاز نمونه محیط آزمایشگاهی یا نمونه مهندسی نیز با موفقیت انجام شده است. در این مرحله، امکان توسعه و بهره‌برداری از محصولات به دست آمده، در انواع پروژه‌های ماهواره‌ای کشور و ارتقاء سطح مأموریت آن‌ها، فراهم شده است.
وی در باره مواد به کار رفته در این سازه گفت: مواد به کار رفته در سازه تراسترهای دوپیشرانه از آلیاژ ویژه‌ای از پلاتین با قابلیت تحمل درجه حرارت بسیار بالا و مقاوم در برابر سایش و اکسیداسیون است. دستیابی به فناوری اخیر، منجر به ایجاد امکان انجام مأموریت‌های فضایی با زمان عملکرد بالا شده است. همچنین، برای دستیابی به فناوری تراسترهای تک‌پیشرانه، نیاز به نانوکاتالیست با قابلیت تحمل خصوصیات فیزیکی و ترمودینامیکی محصولات برآمده از تجزیه سوخت، است. این نوع از کاتالیست‌ها توسط متخصصان حوزه نانوفناوری پژوهشگاه فضایی ایران تولید شده‌اند.
صمیمی همچنین به راه‌اندازی آزمایشگاه‌های مجهز برای آزمایش این تراسترها اشاره کرد و اظهار کرد: یک تراستر، پیش از استفاده در فضا، لازم است که مراحل مختلف آزمون و ارزیابی را در زمین و در آزمایشگاه‌های تخصصی با قابلیت شبیه‌سازی محیط فضا پشت سر بگذارد. از این رو، لازم است که محیط خلأ فضا و سایر مشخصات مرتبط با آن، در محیط آزمایشگاهی شبیه‌سازی شده تا بتوان عملکرد سامانه را در محیط واقعی ارزیابی کرد. بدین منظور، متخصصان پژوهشگاه فضایی ایران با راه‌اندازی آزمایشگاه‌های مجهز، زیرساخت‌های لازم برای آزمایش تراسترهای فضایی را نیز فراهم کرده‌اند.
