هزارتوی واگذاری شستا

بحث عرضه ی سهام شرکت های دولتی، سال هاست که مورد توجه دولتمردان قرار داشته و گزاره ی خصوصی سازی و افزایش سهم مردم در اداره ی کشور، بارها و بارها مورد بررسی قرار گرفته است. خصوصی سازی که یکی از پایه های اصلی و بنیادین رشد اقتصادی کشورهای توسعه یافته مطرح شده و ریشه ای طویل در اقتصادهای مطرح جهان دارد، در ایران نیز هنگامی که بحث خصوصی سازی مطرح می شود، نام شرکت های دولتی عظیم الجثه و هلدینگ های بزرگی مطرح می شود که بررسی هزار توی آن ها حواشی های زیادی را به همراه دارد.

در سال 99 نیز این موضوع همواره مورد توجه دولتمردان قرار داشته، تا جایی که چند روز قبل،معاون اول رئیس‌جمهور در دستوری به دستگاه‌های اجرائی اعلام کرد: “به‌ دلیل فضاسازی دست از خصوصی‌سازی برندارید. ممکن است به خصوصی‌سازی‌ها نقد وارد باشد اما اگر منتقدان از خصوصی‌سازی ناراحت هستند، بهتر است بخواهند که از سیاست‌های اصل 44 صرف ‌نظر شود.” بررسی کارنامه ناموفق اقتصادی بنگاه های خصوصی شده از سوی نخبگان، کارشناسان و افکارعمومی مصداق بارزی از اشاره ی اسحاق جهانگیری به نقدهای مطرح شده در این حوزه بود و البته طولی نینجامید که موتور واگذاری ها، استارت اولیه ی خود را زد و چهارشنبه 10 درصد از سهام مستقل شستا به ارزش هفت‌هزار میلیارد تومان در بازار بورس عرضه شد، اقدامی که با نظرات موافق و مخالف بسیاری همراه بود. شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی یا به اختصار شستا، شرکت هلدینگ سرمایه گذاری متعلق به سازمان تامین اجتماعی است. شستا دقیقا یکی از آن هلدینگ هایی است که با وجود بیش از 30 شرکت زیرمجموعه اصلی و مدیریت مستقیم و غیرمستقیم بیش از 270 شرکت و دارایی بیش از 55 هزار میلیارد تومان سال ها مورد توجه و نقد خصوصی سازی در کشور بوده است.

البته واگذاری شستا با موافقان و مخالفان بسیاری همراه بوده است. عده ای از کارشناسان بر این عقیده اند که عرضه شستا در بازار سرمایه تاثیر بسیار مهمی بر بورس و همچنین بر اقتصاد کشور دارد. چرا که عرضه شستا در بورس هم مازاد تقاضای خرید در بورس را تغذیه می‌کند و جلوی نوسانات بورس را می‌گیرد و مانع از جذب نقدینگی جامعه در سایر حوزه ها که در افزایش تورم نقش بسزایی دارد، خواهد شد. البته اهتمام برای صرف مصرف درآمدهای کسب شده در سرمایه گذاری تولیدی کشور و عدم مصرف آن در پرداخت هزینه های جاری نکته ی مهمی است که باید مورد توجه مسئولین و دولتمردان باشد. در این بین عده ای از مخالفان نیز براین عقیده اند که: دارایی‌هایی شستا جزء اموال عمومی محسوب می ‌شود و متعلق به کارگران تحت بیمه سازمان تأمین اجتماعی است و دولت به عنوان امانت دار این اموال، نباید آنها را به‌ فروش بگذارد، حتی اگر هدف از فروش این دارایی ها ،سوددهی و ایجاد شفافیت در شستا باشد، عرضه در بورس نمی تواند گام موثری در تحقق این مهم محسوب گردد. چرا که در طول سال های گذشته شاهد نمونه های بارزی از عرضه سهام چندین بنگاه بودیم، که سال ها پس از حضور در بورس و لزوم تبعیت از مقررات مربوطه، متاسفانه تغییر محسوسی از نظر شفافیت در آن ها رخ نداده است.

در هر صورت در این میان نیز عده ای از کارشناسان نظرات خود را به گذشت زمان واگذار نموده اند و بر این عقیده اند که باید دید آیا هدف غایی دولت از این تصمیم ،شفاف سازی بوده و یا چیز دیگر. در نهایت امید بر آن است که آسیب جدی در این حوزه متوجه مردم نباشد. مردمی که با سرمایه های کوچک و بزرگ خود در این شرایط نامساعد اقتصادی وارد بازار سرمایه شده اند. از اینرو مدام به گوش می رسد که متخصصین این حوزه توصیه می کنند، حال که بازار سرمایه با اقبال قابل توجه سرمایه گذاران مواجه شده، کسانی که دانش سرمایه گذاری در بورس را ندارند باید با احتیاط وارد این بازار شوند.