بازیابی سهم ایران در بزرگ ترین میدان مشترک گازی جهان

به گزارش ایرنا، ایران دومین دارنده مخازن گازی جهان و در جایگاه چهارم دارندگان نفت دنیا قرار دارد. گستردگی میادین نفت و گاز در ایران باعث شده تا برخی از این میادین با کشورهای همسایه مشترک باشد و نیمی از میدان در طرف ایران و نیمی دیگر در ظرف کشور همسایه قرار بگیرد.

ایران با در اختیار داشتن حداقل ۲۸ میدان مشترک، شامل ۱۸ میدان نفتی، ۴ میدان گازی و ۶ میدان نفت و گاز با کشورهای همسایه، یکی از معدود کشورهای جهان با این تعداد ساختار مشترک است. از این ۲۸ میدان، ایران با عراق ۱۲ حوزه مشترک، با امارات ۷ مخزن مشترک، با قطر و عمان هرکدام ۲ مخزن مشترک و با کویت و ترکمنستان هرکدام یک مخزن مشترک دارد.

در بین این میادین از مخازن بزرگی مانند پارس جنوبی و میادین غرب کارون گرفته تا میادین کوچکتر قرار دارند که ایران تلاش کرده تا با وجود کمبود منابع مالی و عدم دسترسی به سرمایه‌گذاری خارجی به دلیل وجود تحریم‌ها، توسعه در این میادین متوقف نشود زیرا در صورت عدم برداشت از میادین مشترک، همسایگان سهم بیشتری از این منابع خواهند داشت و حق ایران نادیده گرفته می‌شود.

در این زمینه رئیس جمهوری نیز با تأکید بر اینکه در برداشت از منابع مشترک کارهای بزرگی انجام شده، گفت که برخی فکر می‌کنند دولت یازدهم و دوازدهم در احقاق حقوق مردم فقط در سایه برجام کار کرده است، البته برجام کار بسیار بزرگی برای احقاق حقوق مردم است، اما یکی از مواردی که برای احقاق حقوق مردم تلاش شده مسئله بهره‌برداری از منابع مشترک نفت و گاز است که در این بخش کار بسیار بزرگی شده است.

حسن روحانی تاکید کرده که در پارس‌جنوبی که میدان مشترک ایران با قطر است، پیش از سال ۹۲، قطر دو برابر ایران برداشت گاز داشت و ما عقب بودیم و امروز جلوتر از این کشور از منابع عظیم مشترک استفاده می‌کنیم. تفاوت منبع اختصاصی با مشترک در این است که از منبع اختصاصی هر زمانی که بخواهید می‌توانید استفاده کنید، اما در منبع مشترک همسایه استفاده می‌کند، یعنی هر ساعتی بخشی از منافع ما از دست می‌رود، بنابراین از این منبع مشترک هم همسایه ما باید استفاده کند و هم ما این کار را انجام دهیم.

همچنین رئیس‌جمهوری با بیان اینکه در غرب کارون منابع نفتی مشترک با همسایه عراق داریم گفته که تولید ما در این منطقه در طی سال های دولت تدبیر و امید،۵ برابر شده است، بنابراین حقوقی که از دست می‌رفته در این دولت با سرمایه‌گذاری در این بخش و حتی بخش‌های دیگر جبازیابی شده است.

روحانی عنوان کرد: ما منابع مشترک را توسعه دادیم و در این دولت از میدان مشترک نفتی آذر بهره‌برداری شده است که تا پیش از سال ۹۲ برداشت از آن صفر بوده است. با تلاش‌های انجام‌شده در سال ۹۲ و ۹۳ تا پایان سال ۹۵ به تولید ۳۰ هزار بشکه در میدان مشترک رسیدیم و از اسفند سال ۹۹ نیز ۶۵ هزار بشکه در روز از این میدان مشترک برداشت می شود.

بازیابی سهم ایران در بزرگترین میدان مشترک گازی جهان

ایران تا سال ۹۶ همواره تولید گاز کمتری از شریک خود در پارس جنوبی داشت اما از سال ۹۲ و با تمرکز سرمایه و نیروی انسانی در فازهای اولویت دار پارس جنوبی توسط وزیر نفت،‌ سرانجام ایران برنده ماراتن نفسگیر تولید گاز شد.

این سبقت تاریخی ایران از قطر اما در حالی در سال ۹۶ آغاز شد که در سال های ۸۷ تا ۸۹، قطر این اختلاف را تا ۲۵۰ میلیون متر مکعب در روز نیز رسانده بود.

ایران در حال حاضر بیش از ۷۰۰ میلیون متر مکعب در روز گاز از این میدان مشترک تولید می کند و این در حالی است که تولید قطر به ۶۰۰ میلیون متر مکعب در روز نیز نمی رسد. افزایش تولید گاز ایران که البته با بهره برداری از فاز ۱۱ پارس جنوبی افزایش خواهد داشت، باعث شده تا مهاجرت گاز که تا پیش از این به سمت قطر بود، معکوس شود و ایران بتواند در آینده برداشت تجمعی خود را نیز از این میدان مشترک به قطر برساند.

با ثبت رکورد تولید ۷۰۰ میلیون متر مکعب در روز ایران که در سال ۹۲ حدود ۲۸۰ میلیون متر مکعب گاز از این میدان مشترک تولید می کرد، در طول دولت تدبیر و امید توانسته تولید از پارس جنوبی را حدود ۲.۵ برابر کند.نکته مهم دیگری که ارزش پیشی گرفتن ایران از بیشتر می‌کند این است که نگاهی به نقشه میدان مشترک پارس جنوبی نشان می‌دهد تنها حدود یک سوم از مساحت میدان در آب های ایران  قرار دارد و دو سوم مساحت در آب های قطر قرار گرفته است. در واقع ایران با وجود آنکه فضای کمتری برای توسعه و حفاری چاه ‌ها و نصب سکوها در اختیار داشت اما توانسته تولید روزانه خود را از رقیب و همسایه بیشتر کند.

 افزایش ۵.۵ برابری تولید نفت ایران از غرب کارون

میادین مشترک غرب کارون جزو میادین نفتی جوان ایران در مقایسه با سایر مخازن به شمار می‌روند.برداشت از این میادین از سوی ایران از اواسط دهه ۸۰ شمسی آغاز شده و در برنامه‌ریزی نهایی قرار است تولید از مجموعه ذخایر این منطقه به روزانه یک میلیون بشکه در روز برسد.اما توسعه این میادین در سال‌های گذشته با فراز و فرود زیادی همراه بوده است. از حضور ژاپنی‌ها برای برداشت از این میادین گرفته تا قرارداد با چینی‌ها، هر کدام به دلایلی عملیاتی نشد و ایران در نهایت با تکیه بر دانش شرکت‌های داخلی در توسعه میادین آزادگان شمالی، یادآوران، ‌ یاران شمالی، ‌ یاران جنوبی و مهمتر از همه آزادگان جنوبی وارد عمل شد.

نکته مهم در برداشت نفت از این میادین البته مشترک بودن با عراق بود. ایران در حالی در سال ۹۳ حدود ۱۰۳ هزار بشکه در روز نفت از این میادین تولید می‌کرد که در آن زمان برداشت عراق ۱۹۴ هزار بشکه در روز بود. پیش بودن عراق در برداشت از میادین غرب کارون تا سال ۹۵ ادامه داشت.با برنامه‌ریزی‌های دولت تدبیر و امید ایران توانست در سال ۹۵ میزان برداشت نفت از این میادین را با عراق برابر  و به روزانه  ۲۱۵هزار بشکه برساند.این مهم با افتتاح میادین آزادگان شمالی، یادآوران و یاران شمالی در سال ۹۵ امکان‌پذیر شد.

در کنار آن اما افزایش پلکانی از میادین آزادگان جنوبی و یاران جنوبی نیز ادامه پیدا کرد تا در نهایت ایران در سال ۹۶ به تولید ۳۳۵ هزار بشکه نفت در روز از مجموع ۵ میدان در غرب کارون دست پیدا کند.

این تولید در سال بعد از آن به ۳۷۰ هزار بشکه رسید و در نهایت در سال ۹۸ ایران توانست روزانه بیش از ۴۰۰ هزار بشکه نفت از غرب کارون تولید کند. این در حالی محقق شد که طی این سال‌ها ظرفیت تولید عراق به ۲۵۰ هزار بشکه در روز رسید و ایران توانست در ظرفیت و نرخ تولید نفت خام خود از عراق با وجود حجم ذخایر برابر، پیشی بگیرد.این اعداد نشان می‌دهد ایران در سال‌های ۹۲ تا کنون یعنی در ۷ سال عمر دولت تدبیر و امید با وجود تحریم ‌های آمریکا ظرفیت تولید نفت خود را از میادین مشترک غرب کارون حدود ۵.۵ برابر افزایش دهد. اما این پایان هدف‌گذاری برای تولید از میادین غرب کارون نیست و بر اساس برنامه‌ریزی تولید از این میادین باید به یک میلیون بشکه در روز افزایش پیدا کند.

علاوه بر میادین مشترک غرب کارون و پارس جنوبی، ایران از سایر میادین مشترک خود با همسایگان نیز غافل نبوده و حتی در آخرین روزهای سال گذشته، بهره برداری از میدان مشترک آذر را آغاز کرد.به گزارش ایرنا، زنگنه پیش از بازگشت به وزارت نفت در دولت تدبیر و امید تاکید کرده بود که یکی از مهم ترین اهدافش تعیین تکلیف میدان مشترک است و نگاهی به کارنامه وی در پارس جنوبی و میادین مشترک غرب کارون به عنوان مهمترین میادین مشترک ایران، نشان می‌دهد که توانسته از عهده تعهد خود بر آید.

این تدبیر سبب شده تا چراغی که ابتدا در طرف ایران کم نور بود و فقط سوسو می‌زد با شتاب روند توسعه میادین مشترک، نور آن نیز پررنگ‌تر شده و در ادامه مسیر، تلالو آن از کشورهای همسایه نیز پیشی بگیرد.