کودکان کار، آسیب پذیرترین قربانیان کرونا

با گردشی اجمالی در سطح شهر، دست کم در پشت چراغ قرمزها و چهارراه های شهر با کودکان کار و کارهای گوناگون آن ها از جمله گل فروشی، شیشه پاک کردن و … مواجه خواهیم شد. همان کودکانی که به جای بازی و تحصیل ،محکوم به کار کردن در فضای سنگین و بی رحم جامعه اند.این ها تنها بخشی از کودکان کارند.زیرا در جهان تعداد زیادی از کودکان در مشاغل خانگی بدون مزد یا با مزد کم، مشغول به کارند و انواع آسیب های اجتماعی را تجربه می کنند و بسیاری از آن ها منزوی و جدا از خانه و خانواده ی خود روزهای سختی را سپری می نمایند. اما آنچه اکنون موضوع را بغرنج تر از قبل کرده، شیوع ویروس کروناست. چرا که یکی از قشرهای بسیار آسیب پذیر و ناتوان در مقابل کرونا، که علاوه بر در معرض آسیب بودن خودشان با توجه به مسری بودن شدید این بیماری تهدید بزرگی برای جامعه نیز محسوب می شوند، کودکان کار و کودکان خیابانی هستند. البته در شرایطی به سر می بریم که طبق اعلام نهادهای رسمی به دلیل تعطیلی بسیاری از مشاغل و کسب و کارها و افزایش فشارهای مالی بر جامعه تعداد کودکان کار را بطور چشمگیری افزایش داده است. خانواده‌هایی وجود دارند که از گذشته دچار مشکلات درآمدی جدی بوده‌اند و توان دوام آوردن در شرایط سخت اقتصادی برای مدت طولانی را ندارند و همین امر، سبب وارد شدن کودکانی به چرخه کار شده است که پیش از شیوع کرونا کار نمی کردند.

و این در حالیست که کودکان بنا بر دلایل مختلف اعم از سهل انگاری و جدی نگرفتن این بیماری و یا عدم توان مالی و نداشتن دسترسی به امکانات پزشکی لازم و در نتیجه ،پیگیری نکردن مراحل لازم برای درمان به راحتی می توانند این ویروس را در خانواده و جامعه منتشر کنند و این خود زنگ خطری برای اقشار آسیب پذیر جامعه است. این قربانیان کوچک، در حالیکه روز خود را در اماکن عمومی و خیابان ها به شب می‌رسانند، نه تنها ماسک و دستکش در بساط شان نیست، حتی صحبت از این اقلام برایشان تعجب آور و خنده دار است. کافی است برای چند دقیقه آنان را  خوب تحت نظر بگیریم، متوجه خواهیم شد که حتی از راه‌های پیشگیری از کرونا اطلاعات درستی ندارند و به راحتی دست در دهان می‌کنند یا چشم‌هایشان را می‌مالند. در خیابان ها غذا می خورند و در مکان های شلوغ و پر رفت و آمد استقرار می یابند و دست در زباله ها شب و روزشان را سپری می کنند.

بستر، ماهیت، گستره، عوامل ریشه ای و قانون گذاری ها و سیاست های جامعه در پدیدآمدن این رویکرد تاثیر داشته و جامعه را با شرایط پیچیده ی کودکان کار مواجه می سازد. از این رو، لزوم ورود تمامی آحاد جامعه برای ایفای حقوق کودک و حق تعیین سرنوشت درمان جو به عنوان چارچوب مبنا و تبیین هدف های از پیش تعیین شده در این مبحث امری ضروری است. اگرچه عوامل متعددی چون نارسایی نهادهای اجتماعی مثل خانواده و مدرسه، فقر اقتصادی خانواده ها و ناتوانی آن ها در انطباق با شیوه های زندگی شهرهای بزرگ، آلودگی و آسیب زا بودن محلات حاشیه ای شهری، فقدان نظارت کافی از سوی سازمان های مسئول و الگوهای نادرست در به وقوع پیوستن و منشا کودکان کار نقش دارند، دولت و سازمان های ذی ربط وظیفه دارند، تحت چنین شرایطی ناتوانی خانواده در پوشش دادن نیازهای کودکان در محرومیت های شدید جسمی، اقتصادی، اجتماعی، آموزشی و روانی را پوشش دهند.

ایجاد رفاه عمومی برای بهبود وضعیت زندگی خانواده های محروم و ضعیف به منظور کاهش کار کودکان، منع کارهای دشوار و نظارت دقیق در این زمینه و توانمند سازی کودکان کار و خانواده های آنان برای رهایی از چرخه کار، آسیب های مرتبط با این معضل را کاهش می دهد. برخورداری کودکان از حق آموزش، بهداشت، بیمه و سایر حقوق اساسی آن ها و از همه مهم تر، بها دادن به NGO های مرتبط با حقوق کودکان و خانواده ها و حمایت های دولت از این سازمان های مردم نهاد جهت استیفای حقوق کودکان و خانواده هایشان نیز از جمله راهکارهای مهم در کم تر کردن این پدیده می باشد.

بدون تردید، زدودن گرد فقر از زندگی کودکان امری ضروری است و حمایت از این قشر و بهبود وضعیت معیشتی و یادگیری آن ها باید در اولویت برنامه ریزی های دولت و سازمان های ذی ربط قرار گیرد. کودکان معصومی که به اجبار عموما از تحصیل محروم مانده اند و در حاشیه ی معابر و یا کارگاه ها به دنبال نان آوری برای خانواده های خود هستند، در آینده ای نه چندان دور می توانند بزهکارانی خسارت بار برای جامعه خود باشند و یا نیروی مفید کار برای ساختن کشور خود به حساب آیند. در شرایط بحرانی کنونی، مؤسسات غیردولتی و خیریه ها یکی از پتانسیل هایی هستند که می توان به آنها برای پیشگیری از کنترل ویروس کرونا تکیه کرد تا به بصورت ملی در سطح کشور بتوان این ویروس را مدیریت و کنترل کرد. لزوم آگاه سازی و در اختیار قرار دادن اقلام پیشگیری کننده در اختیار این کودکان و خانواده هایشان شاید گامی هر چند کوچک برای حفظ و صیانت از سلامتی این قشر آسیب پذیر باشد.