کاهش ۹۰ درصدی فروش کتاب

قفل کتابفروشی‌های کشور یک ماه است که سفت و محکم بسته شده و به نظر نمی‌رسد به این زودی‌ها بتوان کلیدی برای بازگشایی آن پیدا کرد. بسیاری از ناشران به تناسب فعالیت هرساله خود و برای شرکت در نمایشگاه کتابی که قرار بود همین روزها برپا شود بخش عمده‌ای از نقدینگی خود را صرف تولید کتاب کردند و به‌طبع به بازار شب عید و فروردین برای معرفی آن چشم دوخته بودند. کتابفروشان نیز به همین سودا برای فروش ویژه کتاب و سایراقلامی که معمولاً در این ایام عرضه می‌کنند، مهیا می‌شدند تا اینکه ویروس ناشناخته همه محاسبات را به‌هم زد و قرنطینه به کتابفروشی‌ها هم رسید.

گرچه بسیاری از ناشران با ترفند فروش غیرحضوری و اینترنتی و حتی تخفیف در هزینه ارسال کتاب سعی در تعدیل این شرایط کردند. اما واقعیت بسیار دردناک‌تر از آن است که بتوان باور کرد.

هومان حسن‌پور رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان کشور در این زمینه به مهر می‌گوید برآوردهای این نهاد صنفی حاکی از کاهش ۹۰ درصدی فروش ناشران و کتابفروشان تهرانی است.

او می‌گوید با تداوم این وضع باید فاتحه صنف نشر، کتابفروش و توزیع کننده را خواند.

حسن‌پور به نمایندگی از صنفی که مسئولیتش را به‌عهده دارد، چندی قبل در نامه‌ای مفصل به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاون اول رئیس جمهور، رئیس سازمان امور مالیاتی و رئیسسازمان تأمین اجتماعی درباره مطالبات و حمایت‌های لازم از صنف خود درخواست‌هایی کرده بود که شامل کمک‌هایی در زمینه پرداخت حق بیمه، بررسی حساب‌های مالیاتی و نیز ارائه تسهیلات به ناشران بود.

به‌دنبال این نامه‌نگاری، خبرهایی حاکی از شنیده‌شدن این درخواست‌ها و جواب مثبت به آنها مخابره شد اما طی روزهای گذشته مدیر مرکز روابط عمومی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کرد حمایت دولت از ناشران شامل استمهال حق بیمه سهم کارفرما برای دوره سه‌ماهه منتهی به اردیبهشت سال ۱۳۹۹ و نیز استمهال هزینه‌های برق و گاز مصرفی برای دوره سه‌ماهه منتهی به اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۹ توسط وزارتخانه نیرو و نفت شده است و این، یعنی برای جبران خسارت‌های مالی ناشران تنها یک‌سوم از پیشنهادات و تقاضای صنف نشر مورد توجه قرار گرفته است.

حسن‌پور با اشاره به این خبر می‌گوید: با وجود این شرایط، صنف نشر هنوز از موضوع دریافت تسهیلات ناامید نیست و در این زمینه رایزنی‌هایی شده و پاسخ‌های مثبتی نیز دریافت کرده است. امیدواریم هیأت دولت نیز در جلسات آتی خود درباره این اتفاق به زودی تصمیم‌گیری کند.

وی همچنین گفت: صدمات وارد شده به صنف نشر حتی با تخصیص این تسهیلات نیز، بسیار دردناک و حتی جبران‌ناپذیر است. اعتقاد ما این است که از تقاضای صنف به‌طور کامل و همراه با هم عملیاتی نشود، بدنه این صنف صدماتی جبران‌ناپذیر خواهد دید. آنچه ما این روزها از طریق همکاران صنف می‌بینیم و می‌شنویم حاکی از همین است.

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هنوز درباره این موضوع موضعی رسمی نگرفته است. برگزاری یا عدم برگزاری نمایشگاه کتاب تهران هم در ابهام باقی مانده است و عملاً امید صنف نشر برای تدبیر این وزارتخانه به منظور عبور از این بحران در حال ناامیدی است.

شاید در این میان، برگزار نشدن نمایشگاه کتاب تهران و تبدیل یارانه‌های برگزاری آن به تسهیلات برای ناشران، بتواند مرهمی بر دردهای آنها باشد. هرچند که در سیستم مدیریت فرهنگی کشور چنین تدبیرهایی با سنگ‌های بزرگ پیش روی خود مواجه است که عملاً اجراشدن آنها را در دم مسکوت می‌کند.