ویروس جهش یافته، هدیه یک سالگی کرونا
کم کم به یک سالگی ویروس کرونا در ایران می‌رسیم و این در حالی است که این ویروس با جهش اروپایی هدیه‌ای غافل‌گیر کننده به کشور ما داده، اما هنوز همان اصول بهداشتی و ماسک تنها راه مقابله با آن است.
به گزارش ایرنا، ویروس جهش یافته کرونا حالا در کشور چرخیده و کمی مانده به یک سالگی کووید ۱۹ در ایران، حداقل دو نفر به علت ابتلا به این نوع جهش یافته از ویروس جان باخته‌اند. آن هم دو نفری که سابقه هیچ سفر خارجی نداشته‌اند و همین خودش هشداری جدی است.هشدارهای جدید کرونایی از روز شنبه ۲۵ بهمن ۱۳۹۹ وارد مرحله جدیدی شده است. روزی که بعد دو هفته، ۹ شهر در خوزستان به وضعیت قرمز کرونا رسیدند و بعدازظهر همان روز، وزیر بهداشت از چرخیدن ویروس کرونا جهش یافته در کشور خبر داد.
زنگ خطر برای موج چهارم کرونا
میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی و استفاده از ماسک در هفته‌های اخیر کاهش پیدا کرده و از طرفی روند ابتلا به ویروس کرونا و بستری‌ها نیز در حال افزایش است. زنگ خطری جدی در آخرین روزهای بهمن ماه ۱۳۹۹ که آژیر قرمز موج چهارم کرونا را به صدا در آورده است.
سیما سادات لاری سخنگوی وزارت بهداشت درباره کاهش میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی به خبرنگار سلامت ایرنا گفت: در حال حاضر میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی در کشور شیب نزولی پیدا کرده و به ۷۴.۹۳ درصد رسیده است. این میزان در هفته‌های گذشته بیش از ۸۰ درصد بود. شرایط حال حاضر تقریبا مشابه میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی در اواسط آبان ماه است.
معاون وزیر بهداشت افزود: در بازه زمانی ۱۵ تا ۲۴ بهمن ماه، میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی در اکثر استان‌ها کاهشی بوده که به طور مثال در محدوده دانشگاه علوم پزشکی اصفهان این میزان از ۸۷.۱۷ درصد در ۱۵ بهمن ماه به ۶۸ درصد در ۲۴ بهمن، در محدوده دانشگاه علوم پزشکی کاشان از ۶۷.۴۴ درصد در ۱۵ بهمن ماه به ۶۳ درصد در ۲۴ بهمن، در محدوده دانشگاه علوم پزشکی آبادان از ۵۴.۲۳ درصد در ۱۵ بهمن ماه به ۴۶ درصد در ۲۴ بهمن رسیده است. همچنین میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی در محدوده دانشگاه علوم پزشکی خوی از ۹۰.۵۱ درصد در ۱۵ بهمن به ۶۶ درصد در ۲۴ بهمن و در محدوده استان تهران از ۷۷.۸۴ درصد در ۱۵ بهمن به ۷۰ درصد در ۲۴ بهمن و در محدوده دانشگاه علوم پزشکی چهارمحال و بختیاری از ۹۰.۴۸ درصد در ۱۵ بهمن به ۵۵ درصد در ۲۴ بهمن رسیده است.
لاری اظهار کرد: کاهش رعایت پروتکل‌های بهداشتی کرونا تقریبا در تمام کشور مشاهده می‌شود و این زنگ خطری برای هفته‌های پیش رو خواهد بود. زیرا رابطه مستقیمی میان کاهش رعایت پروتکل‌های بهداشتی و افزایش موارد ابتلا و پس از آن بستری و فوت به علت کووید ۱۹ وجود دارد.
از طرفی نشانه‌های خیز جدید بیماری هم در برخی استان‌ها مانند خوزستان مشاهده می‌شود. قرمز شدن وضعیت ۹ شهر در این استان در هفته جاری، زنگ خطری جدی را در این استان به صدا در آورد و علی رضا رییسی سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا در این زمینه بیان کرد: خیز جدید بیماری کرونا در برخی استان‌ها شروع شده و جای هشدار جدی دارد. بالاترین میزان شیوع بیماری را در استان خوزستان داریم که نیازمند مراقبت جدی است. در استان خوزستان متاسفانه ۹ شهرستان در وضعیت قرمز کرونا قرار دارند و این آژیر قرمز در خوزستان به صدا در آمده و حتما نیازمند مراقبت است.
رییسی ادامه داد: شهرهای آبادان، اهواز، بندر ماهشهر، دزفول، دشت آزادگان، کارون، هویزه، شادگان و شوشتر روند افزایشی بیماری را دارند. این شهرها در سطح کشور وضعیت قرمز دارند و باید پروتکل‌های بهداشتی سخت گیرانه را رعایت کنند تا این خیز بیماری را کنترل کنیم.
کرونا کم بود، به جهش هم آراسته شد
درست وقتی که یک ماهی به عید نوروز ۱۴۰۰ مانده و دل‌مان می‌خواست خاطره نوروز غم انگیر ۱۳۹۹ را از خاطر ببریم، بمب جهش کرونا در کشور با خبر فوت دو نفر بر اثر ابتلا به ویروس جهش یافته کرونا هم ترکید.
سعید نمکی وزیر بهداشت در این زمینه گفت: مرگ یک خانم ۷۱ ساله ساکن خیابان وحدت اسلامی تهران که هیچ مسافرتی به خارج از کشور نداشت و اتفاقی که در آبیک افتاد و فوت یک فرد بر اثر ابتلا به ویروس جهش یافته کرونا در بیمارستان هشتگرد، اثبات کرد که ویروس جهش یافته کرونا در کشور چرخیده و باید فکر کنیم زیر پوست هر شهر، روستا و خانواده‌ای می‌توان این ویروس را پیدا کرد.
وزیر بهداشت افزود: وجود ویروس جهش یافته کرونا، زنگ خطر جدی برای مدیریت کرونا است. این ویروس جهش یافته کرونا یکی از ویروس‌هایی است که با اقتدارترین نظام‌های بهداشتی و درمانی در اروپا را به زانو در آورد. روزهای سختی برای ما آغاز می‌شود و بنابراین باید خودمان را برای مبارزه با چموش‌ترین ویروس جهش یافته کرونا آماده کنیم.
وی ادامه داد: انگلیسی‌ها به دروغ در ابتدا گفتند سرایت این ویروس ۳۰ تا ۷۰ درصد افزایش یافته، من به صراحت به همکارانم گفتم هم قدرت سرایت چند برابر است و هم قدرت بیماری زایی و مرگ و میر این ویروس به مراتب بیشتر از چیزی است که اعلام می‌شود. ویروس جهش یافته کرونا بسیار سرکش است و قدرت سرایت و بیماری زایی بالا و مرگ و میر به مراتب بالاتر از ویروس قبلی دارد. الان باید فکر کنیم که این ویروس جهش یافته همه جا چرخیده است. گفته بودم که ویروس کرونا پاسپورت نمی‌خواهد. همان طور که ویروس ووهان همه جا را تسخیر کرده، ویروس جهش یافته نیز می‌تواند این کار را انجام بدهد و در دورترین نقطه این سرزمین هم خود را نشان بدهد.
چاره کرونای جهش یافته چیست؟
نکته مهم در زمینه مقابله با کرونای جهش یافته این است که همچنان همان رعایت پروتکل‌های بهداشتی، فاصله گذاری، استفاده از ماسک، عدم حضور در تجمعات و شست‌وشوی مداوم دست‌ها، تنها راه چاره در برابر فرزند کووید ۱۹ است.
نمکی در این زمینه بیان کرد: روش مبارزه با ویروس کرونا جهش یافته با ویروس کرونا قبلی هیچ فرقی ندارد و فقط تشدید مراقبت‌ها و رعایت بیشتر پروتکل‌های بهداشتی اهمیت دارد. میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی در شادگان تقریبا به صفر رسیده است و به همین میزان آسیب دیدیم. هرجا رعایت پروتکل‌های بهداشتی ضعیف شد، نقطه آسیب پذیری ما نیز افزایش پیدا کرد.
از طرفی نباید از اهمیت افزایش مداخلات نظام سلامت در این زمینه هم غافل شد. یعنی وزارت بهداشت و سایر دستگاه‌های دولتی باید همانند ماه‌های اخیر نهایت همکاری را با نظام سلامت داشته باشند تا ویروس جهش یافته کرونا که به گواه وزیر بهداشت در کشور چرخیده، بیش از این جان نگیرد.
وزیر بهداشت در مورد مداخلات بیشتر نظام سلامت در زمینه مقابله با ویروس جهش یافته کرونا هم گفت: اولین گام، انجام تست‌های بیشتر است. در کنار تست‌های تشخیص سریع، باید تست‌های PCR هم انجام شود. اگر بیمار علامت داری دیدیم که هر دو تست او منفی بود هم نباید رها شود. حتما دوباره باید این بیمار تست شود. حتما باید نمونه‌های این بیمار برای تست‌های NGS به سه مرکز دانشکده بهداشت، انستیتو پاستور و معاونت تحقیقات و فناوری ارسال شود. جهش مختص ویروس انگلیسی یا آفریقای جنوبی نیست. با تنوع ژنتیکی که در کشور داریم حتما ممکن است به جهش‌های جدید در داخل مرزها برسیم یا از کشورهای همسایه، جهش‌های ویروس پا به مرزهای ما بگذارند. مرزها حتما باید به شدت مراقبت شوند. مطب‌های خصوصی هم به عنوان اولین جایگاهی که بیماران مراجعه می‌کنند، باید اطلاعات ثبت شود.
وی اظهار کرد: قرنطینه‌ها باید جدی گرفته شود. اگر یک مورد مثبت ویروس جهش یافته کرونا پیدا کردیم، حتما باید به اجبار وارد قرنطینه شود. باید قدم‌ها را تندتر برداریم. متاسفانه آهنگ گرفتاری این ویروس ممکن است خیلی تندتر از گام‌هایی باشد که ما بر می‌داریم.
امیدواری به سرعت گرفتن واکسیناسیون با چاشنی پروتکل‌های بهداشتی
واکسیناسیون کرونا از ۲۱ بهمن ۱۳۹۹ با تزریق واکسن «اسپوتنیک وی» به کادر بهداشت و درمان بخش‌های مراقبت‌های ویژه آغاز شده، اما این روند برای شکستن چرخه انتقال ویروس نیازمند سرعت است. حتی اگر قرار باشد که واکسن‌های کرونا برای حداقل دو یا چند سال ایمنی ایجاد کنند، باز هم نجات جان‌های بیشتر از طریق واکسیناسیون سریع‌تر امکان پذیر است.
رییسی سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا درباره واکسیناسیون کووید ۱۹ در کشور بیان کرد: در خوش بینانه‌ترین حالت واکسیناسیون برای کشورهای دنیا بیش از یک سال طول می‌کشد. حدود ۷.۸ میلیارد نفر جمعیت جهان است و اگر قرار باشد ۷۰ درصد ایمن شوند، باید ۵ میلیارد نفر واکسن بزنند که این به معنی ۱۰ میلیارد دوز واکسن است. ظرفیت تولید واکسن در دنیا در یک سال هیچ وقت به این میزان نخواهد بود. بنابراین واکسیناسیون کرونا در دنیا بیش از یک سال طول می‌کشد. پیش بینی می‌شود که حداقل بین ۵ تا ۶ سال طول می‌کشد که زندگی جهان به روال عادی برگردد.
وی درباره واکسیناسیون کرونا در کشور نیز اظهار کرد: برنامه ریزی کردیم که تا قبل از پایان سال، یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر از افراد آسیب پذیر شامل کادر بهداشت و درمان، سالمندان، جانبازان و معلولان را واکسینه کنیم. در سال ۱۴۰۰ تا وقتی به تولید داخلی واکسن کرونا برسیم، حداقل ۳ تا ۴ ماه طول می‌کشد. نزدیک‌ترین واکسن داخلی ما، واکسن پاستور است. این واکسن در تولیدات اولیه که حجم زیادی تولید می‌شود، برای مصرف خودمان استفاده می‌شود. اگر ۱۶ میلیون و ۸۰۰ هزار دوز واکسن از سبد کوواکس به دست ما برسد، جلو می‌افتیم. پیش بینی ما این است که تا قبل از تولید واکسن‌هایی مثل برکت، واکسن پاستور را وارد چرخه کرده و گروه دوم شامل عمده سالمندان و افرادی که بیماری زمینه‌ای دارند را واکسینه کنیم.
رییسی گفت: تولید نیمه صنعتی واکسن داخلی شاید در ماه اول خیلی زیاد نباشد و ۱.۵ میلیون دوز در اردیبهشت یا خرداد تولید شود، ولی از خرداد به بعد ماهانه بین ۱۰ تا ۱۵ میلیون دوز می‌توانند تولید داشته باشند. با این‌که واکسیناسیون را دیرتر از کشورهای اروپایی شروع کردیم، اما پیش بینی می‌کنیم که واکسیناسیون را در سال ۱۴۰۰ تمام کنیم.
آن‌چه قطعی است این‌که هنوز ویروس کرونا سر سازگاری با جوامع بشری ندارد و به نظر می‌رسد حداقل تا پایان ۱۴۰۰ باید همین روند استفاده از ماسک و رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله گذاری را حفظ کنیم. هرچند در این میان عادی انگاری‌ها به بسیاری از مشاغل و حتی اداره‌های دولتی هم رسیده و تقریبا اثری از دورکاری‌ها نیست و به همین دلیل، حمل و نقل عمومی هم چندان خلوت نیست، ولی روند قطعی مقابله با کرونا چه از نوع جهش یافته و چه غیر از آن، همچنان همان اصول بهداشتی است.
گزارش از امیر پروسنان
