هم افزایی فناورانه ، راهکاری کلیدی برای تضمین امنیت غذایی
امید انصاری – کارشناس تغذیه
امنیت غذایی یکی از مهم ترین چالش های جهانی در قرن بیست و یکم به شمار می رود و به ویژه برای کشورهایی که با محدودیت‌های منابع طبیعی، تغییرات اقلیمی و رشد جمعیت مواجه هستند، اهمیت بیشتری پیدا می کند. تغییرات اقلیمی نیز یکی از بزرگ ترین چالش‌های پیش روی امنیت غذایی به شمار می رود که کشور ما نیز از این بحران ها و چالش ها مستثنی نیست. در این زمینه، هم افزایی فناورانه به عنوان یک راهکار کلیدی برای تضمین و بهبود امنیت غذایی شناخته می‌شود. این مفهوم به همکاری و هماهنگی بین بخش های مختلف فناوری، کشاورزی، صنایع غذایی و سیاست گذاری اشاره دارد و می تواند به افزایش کارایی، کاهش ضایعات و بهبود کیفیت محصولات غذایی منجر شود.
امنیت غذایی به معنای دسترسی همه افراد به غذای کافی، ایمن و مغذی برای یک زندگی سالم و فعال است. این مفهوم نه تنها به تولید غذا بلکه به توزیع، دسترسی و مصرف آن نیز مرتبط می‌شود. با توجه به رشد سریع جمعیت و نیاز به تولید غذای بیشتر، ضروری است که کشورها به دنبال راهکارهای نوآورانه و پایدار برای افزایش تولید غذایی خود باشند. در این راستا، هم افزایی فناورانه می تواند به عنوان یک ابزار مؤثر برای رسیدن به این هدف عمل کند.
یکی از جنبه‌های مهم هم افزایی فناورانه، استفاده از فناوری های نوین در کشاورزی است. با پیشرفت هایی که در زمینه های بیوتکنولوژی، نانو فناوری، فناوری اطلاعات و ارتباطات و کشاورزی در کشور انجام شده است، باید منجر به کشاورزی مدرن در کشور شود که با افزایش بهره وری همراه خواهد بود. به عنوان مثال، کشاورزی دقیق به کارگیری فناوری‌هایی مانند سنسورها، GPS و داده‌های بزرگ برای مدیریت دقیق منابع اشاره دارد.
این فناوری ها به کشاورزان کمک می کنند تا با استفاده بهینه از آب، کود و سموم، تولید خود را افزایش دهند و در عین حال اثرات منفی بر محیط زیست را کاهش دهند. علاوه بر این، علوم بیوتکنولوژی به کشاورزان این امکان را می‌دهد که گیاهان مقاوم تری در برابر آفات، بیماری‌ها و تغییرات اقلیمی پرورش دهند. این امر به ویژه در مناطقی که با چالش‌های آب و هوایی مواجه هستند، اهمیت دارد. به عنوان مثال، تولید گیاهان تراریخته که به خشکی مقاوم هستند می‌تواند به افزایش تولید در مناطقی که با کمبود آب مواجه هستند، کمک کند. این نوع نوآوری ها نه تنها به افزایش تولید غذا کمک می‌کند بلکه می‌تواند امنیت غذایی را در برابر نوسانات بازار و تغییرات اقلیمی تقویت کند.
بهبود زنجیره تأمین غذا نیز بسیار حائز اهمیت است. با استفاده از فناوری های نوین، می‌توان فرآیند های توزیع و نگهداری غذا را بهینه سازی کرد. به عنوان مثال، استفاده از فناوری‌های اطلاعاتی در زنجیره تأمین می‌تواند به کاهش ضایعات غذایی منجر شود. بر اساس آمارها، تقریباً یک سوم از مواد غذایی تولید شده در سطح جهانی به دلیل ضایعات در زنجیره تأمین از بین می رود. با به کارگیری فناوری‌های نوین، می‌توان نظارت دقیق تری بر زنجیره تأمین داشت و از این طریق ضایعات را کاهش داد.
از سوی دیگر، هم‌افزایی فناورانه باید شامل همکاری بین بخش‌های مختلف از جمله دولت، دانشگاه‌ها، صنعت و کشاورزان باشد. این همکاری می‌تواند به تسهیل انتقال دانش و فناوری و ایجاد نوآوری‌های جدید کمک کند. به عنوان مثال، دولت‌ها می‌توانند با ایجاد برنامه های حمایتی و تشویقی، به ترویج تحقیق و توسعه در حوزه‌های مرتبط با امنیت غذایی بپردازند. همچنین، دانشگاه‌ها می توانند با انجام تحقیقات علمی و ارائه آموزش های لازم به کشاورزان، به بهبود مهارت‌ها و دانش فنی آن‌ها کمک کنند که البته خلاء این موضوع در کشور بسیار ملموس است.
نقش بخش خصوصی نیز دراین فرآیند حیاتی است. شرکت های فناوری می توانند با ارائه راهکارهای نوین و محصولات مبتنی بر فناوری، به کشاورزان کمک کنند تا بهره وری خود را افزایش دهند. به عنوان مثال، شرکت های فعال در زمینه تولید تجهیزات کشاورزی هوشمند می توانند با ارائه ابزارهایی که به کشاورزان کمک می کند تا به طور دقیق تری منابع خود را مدیریت کنند، به افزایش تولید و کاهش هزینه ها کمک کنند. در کنار این ها، آموزش و ترویج فرهنگ استفاده از فناوری‌های نوین در بین کشاورزان نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. بسیاری از کشاورزان ممکن است به دلیل عدم آشنایی با فناوری های جدید، از آن ها استفاده نکنند. بنابراین، برگزاری دوره های آموزشی و کارگاه های عملی می تواند به آن ها کمک کند تا با روش‌های نوین و به روز آشنا شوند و از آن‌ها بهره برداری کنند.
همچنین، سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه در زمینه کشاورزی و امنیت غذایی می تواند به شناسایی و توسعه راهکارهای جدید کمک کند. کشورهای پیشرفته با سرمایه گذاری در تحقیقات علمی و فن آوری های نوین، توانسته اند به بهبود امنیت غذایی و افزایش بهره وری در بخش کشاورزی دست یابند. به عنوان مثال، کشورهایی مانند هلند با استفاده از فناوری های نوین در کشاورزی، توانسته اند به تولید بالای محصولات کشاورزی با مصرف حداقل منابع طبیعی دست یابند. این نمونه ها نشان می‌دهد که با سرمایه گذاری و هم افزایی فناورانه، می‌توان به موفقیت های چشمگیری در زمینه امنیت غذایی دست یافت.
قطعا هم افزایی فناورانه به عنوان یک راهکار کلیدی برای تضمین امنیت غذایی کشورها به شمار می رود. با توجه به چالش‌های مختلفی که در این زمینه وجود دارد، لازم است که کشورها به دنبال راهکارهای نوآورانه و پایدار باشند. این امر نیازمند همکاری بین بخش‌های مختلف، سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه و ترویج فرهنگ استفاده از فناوری‌های نوین در بین کشاورزان است. با اتخاذ چنین رویکردی، می‌توان به بهبود امنیت غذایی، افزایش تولید و کاهش ضایعات دست یافت و در نهایت، نسل حاضر و آینده را به تأمین غذای کافی و ایمن یاری رساند.
