نکاتی در مورد بازگشت شرکت‌های خارجی
عضو هیات مدیره کنفدراسیون صنعت در مورد بازگشت شرکت هایی که در دوره تحریم، ایران را ترک کردند، معتقد است که تحریم برای برخی از صنایع داخلی بازار ایجاد کرده اما نباید مانع حضور شرکت‌های خارجی شد. وی راهکارهایی را نیز برای جلوگیری از تکرار این تجربه ارائه داده است.
دو سال پیش و با تشدید تحریم‌های آمریکا دو شرکت کره‌ای “ال جی و سامسونگ” که در صنعت لوازم خانگی سرمایه گذاری کرده بودند، ایران را ترک کردند. در حال حاضر برند این دو شرکت در ایران به “جی پلاس و سام ” تغییر کرده و قطعات آنها از کشورهای دیگری به جز کره به ایران وارد می‌شود. وضعیت تقریبا مشابهی در صنعت خودرو با برند رنو و پژو نیز رخ داد. اما حالا با آغاز مذاکرات ایران با کشورهای اروپایی و تقویت احتمال بازگشت برجام، گمانه‌زنی‌هایی از بازگشت شرکت‌های خارجی به ایران مطرح شده که موافقان و مخالفانی دارد.
معاون دادستان کل کشور گفته، اجازه واردات هیچ محصولی که مشابه داخلی دارد را نمی‌دهد و انجمن صنفی تولیدکنندگان لوازم خانگی نیز پیشنهاد ورود ممنوع و تنبیه برای خارجی‌هایی که ایران را ترک کردند مطرح کرده، اما یک عضو هیات مدیره کنفدراسیون صنعت به سه دلیل با این رویه مخالف است.نصرا… محمد حسین فلاح در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه شرکت‌ها نمی‌توانند فارغ از کشورهایشان فعالیت تجاری کنند، اظهار کرد: اینکه فکر کنیم شرکت رنو می‌توانسته فارغ از دستور دولت فرانسه فعالیت تجاری انجام دهد، اما این کار را نکرده یک کج فهمی نسبت به روابط کشورها و بنگاه‌های آنهاست. نکته دوم این است که به طور طبیعی دولت هر کشور باید از منافع ملی و عمومی حفاظت کند. سیاستگذاری در سطح کلان وظیفه دولت‌ها و مذاکره کنندگان است و مذاکره کنندگان باید با علم به اینکه صنایع داخلی نباید از باز شدن ناگهانی دروازه واردات آسیب بخورند، اقدام کنند. به گفته وی ،نکته سومی که باید در این مسئله مورد توجه قرار گیرد، این است که در کسب و کار جهانی هر کشوری باید با در نظر گرفتن مصالح ملی، حتما ارتباطات تجاری بین المللی داشته باشد و هر نوع انزوایی خطرناک است. در حال حاضر ممکن است برخی از صنایع از جمله لوازم خانگی و خودرو فضای خوبی برای رشد گلخانه‌ای داشته و خواهان تداوم ممنوعیت حضور شرکت‌های خارجی باشند، اما سوالی که مطرح می‌شود، این است که تکلیف سایر صنایع چه می‌شود؟
جنگ، جنگ صنایع بزرگ جهانی است!
فلاح با اینکه جنگ دولت‌ها مطرح نیست بلکه جنگ صنایع بزرگ جهانی است، تصریح کرد: دیدن این نکته کنار هم نشان می‌دهد تحریم برای برخی از صنایع داخلی بازار ایجاد کرده و خوشبختانه آنها از فرصت تحریم برای توسعه صنعتی استفاده کردند. اما به سه دلیل یاد شده یعنی اینکه بنگاه‌های خارجی تابع کشور خودشان هستند، دولت‌ها باید در مذاکرات تجاری با برنامه بلند مدت از صنایع داخلی در برابر هجوم صنایع خارجی حمایت کنند و اینکه بهتر است، روابط تجاری بین المللی در همه ابعاد به نفع همه صنایع رشد کند، نباید مانع حضور شرکت‌های خارجی شد. عضو هیئت مدیره کنفدراسیون صنعت معتقد است ،کره هیچ وقت نمی تواند برخوردی که با صنایع ایران داشت را نسبت به صنایع ژاپن انجام دهد، چراکه حجم روابط خارجی بین صنعت های بزرگ به قدری بزرگ است که امکان ندارد بتوانند تحریم‌های مشابهی علیه هم اعمال کنند.
این عضو انجمن مدیران صنایع معتقد است که باید در چارچوب منافع عمومی حرکت شود نه در چارچوب منافع چند صنعت خاص و به عبارت دیگر سایر صنایع نباید قربانی شوند. وی در پاسخ به اینکه برای پیشگیری از تکرار ترک کشور از سوی شرکت‌های خارجی چه الزاماتی باید در توافقات بین المللی در نظر گرفته شود؟ گفت: به طور طبیعی همیشه می‌توان در قراردادها بندهایی گنجاند، اما یک قاعده بین المللی تحت عنوان شرایط اضطراری وجود دارد که بر اساس آن اگر کشوری شرکت خود را از ارسال قطعات به یک کشور خاص منع کند، این شرکت با استناد به شرایط اضطراری آن را اجرا می‌کند. به عبارت دقیق‌تر یکی از این شرایط اضطراری تصمیمات دولتی است و بنگاه‌ها در درون یک نظام مجبور به تبعیت از قوانین ملی هستند. اما به گفته وی می‌توان هوشمندی‌هایی به کار برد که عده‌ای در دوره تحریم های قبل و بعد از ترامپ این تدبیر را به کار بردند. مثلاً تاکید کردند اگر به هر دلیلی شریک خارجی از حضور در ایران منع شود، ترکیب سهامداران تغییر می‌کند. یعنی از نقطه نظر حقوقی تدابیر فنی میسر است تا در صورت تکرار چنین شرایطی بنگاه‌ها خسارت دریافت کنند.
فلاح در پایان گفت: اما مهمتر از آن، مذاکرات دولت با دولت است. برای مثال قرارداد برجام قرارداد هوشمندانه بود و اگر این نوع نگاه‌ها در حوزه تجارت نیز به کار گرفته شود موانع زیادی در آینده و روابط بعدی برطرف خواهد شد.
