صنایع دستی ،چشم انتظار نوروز
دردنیای امروز که عصر تکنولوژی نامیده شده و صنعت و مدرنیته در زوایای زندگی انسان ها رخنه نموده است، صحبت از صنایع دستی چه مزایایی با خود به همراه دارد؟ بدون تردید این صنعت مهم در جهان دارای توجیه اقتصادی و مالی مهمی بوده که بسیاری از کشورهای پیشرفته ی دنیا ، توجه به آن را در راس امور خود قرار داده اند. زیرا صنایع دستی نه تنها درآمدزا بوده ،بلکه به شناسایی فرهنگ و تاریخ یک کشور نیز یاری می رساند.
به عبارتی می توان گفت،صنایع دستی؛ نمادی است که از سخت کوشی و زیبایی و به طبع آن از آن جا که حاصل تلاش دستان هنرمند صنعتگر است، کمیاب و گرانبهاست. ایران نیز با تاریخچه ی کهن و داشتن مردمانی با ذوق و سلیقه و ابتکار دست به خلق صنایع دستی بی بدیلی نموده اند که بعد از گذشت سالیان متمادی هنوز هم طرفداران خاص خود را در کل دنیا دارد. درواقع صنایع دستی متجلی پیام فرهنگی، مذهبی و اجتماعی هر ملت است و پاسداری و صیانت از آن امری ارزشمند به شمار می آید. صنایع دستی ایرانی اصیل ترین، مردمی ترین و کاربردی ترین و پرفروش ترین هنرهای دستی سرزمین ما به شمار می آید.صنایع دستی ایران شهرت جهانی دارد و چشم هر بیننده و گردشگر خارجی را به خود جلب می نماید.
رابطه ی دو طرفه ی این صنعت ارزشمند و افزایش استقبال از گردشگری در بسیاری از کشورهای پیشرو در این صنعت به وضوح قابل مشاهده است. اما اکنون قریب به یک سال است که سایه سنگین کرونا بر گردشگری و صنایع دستی تاب و توان را از این صنعت ربوده است و از آن جایی که عدم قطعیت تنها حقیقت حاکم بر تمام برنامه ریزی ها و جریانات زندگی ماست، بازار گردشگری نوروزی نیز در سایه ای از ابهام قرار دارد و به طبع آن صنایع دستی نیز همچنان چشم انتظار گردشگران داخلی است.
یکی ازبهترین راه‌های رسیدن به توسعه اقتصادی در ایران، بهره‌گیری از ظرفیت‌های صنایع‌دستی است.از همین رو می‌توان گفت، صنایع دستی به واسطه تاریخچه قدیمی و پرباری که در کشورمان دارد، می‌تواند زمینه ایجاد توسعه را فراهم کنند.صنایع دستی با ایجاد اشتغال پایدار به ویژه در مناطق محروم و کمتر توسعه یافته و کسب درآمد ارز خارجی تاثیر بسزایی دارد. ارزش افزوده بالا و نیاز به ابزار کار ساده و فروش و استقبال از آن چه در داخل و چه در خارج می تواند در بخش های مهارت آموزی و سرمایه گذاری در کاهش نرخ بیکاری و رونق اقتصادی نقش مهمی ایفا نماید. در بسیاری از روستاها، کشاورزان و خانواده هایشان با پرداختن به صنایع دستی نه تنها امکان اشتغال تمامی اعضای خانواده را فراهم نموده اند، بلکه توانسته اند با گسترش آن به درآمدهای جانبی قابل توجهی دست یابند و این خود عاملی برای عدم مهاجرت روستاییان به شهرهای بزرگ محسوب می شود. چرا که تحقیقات نشان می دهد، تنها فراهم نمودن امکانات رفاهی همچون آب و برق و تسهیلات آموزشی و بهداشتی برای حفظ روستاییان و جلوگیری از مهاجرت آن ها کافی نیست، بلکه اشتغال پایدار و رونق و توسعه ی اقتصادی در روستاها و شهرهای کوچک است که می تواند فاکتور بسیار مهمی در جلوگیری از مهاجرت ایفا نماید و صنایع دستی با قابلیت هایی که دارد، می تواند عاملی مهم دراین حوزه محسوب گردد.
تاسیس مراکز آموزشی فنی و حرفه ای در رشته های مختلف صنایع دستی ، برگزاری کارگاه های تولیدی برای روستائیان و ساماندهی آن ها از جمله راهکارهایی در جهت دوام و پابرجایی این صنعت می باشد. برگزاری نمایشگاه های خارجی و ایجاد رشته های تحصیلی مرتبط در مراکز آموزش عالی بستر مناسبی برای تحقق این هدف فراهم می کند. همچنین نباید فناوری های روز را در صنایع دستی و تولید انبوه آن نادیده گرفت. حمایت از تولیدکنندگان از قبیل پوشش بیمه ای افراد و اعطای وام های قرض الحسنه و تسهیلات بانکی مناسب نیز از عواملی هستند که در جهت رشد اقتصادی این صنعت نقش مهمی ایفا می کنند. البته باید به این مهم نیز اذعان داشت که صنایع دستی ایرانی برای حضور در بازارهای بین المللی نیاز به حمایت دارد. در نظر گرفتن سلیقه ی مخاطب و به روز کردن صنایع دستی، با توجه به نیازها و سلیقه های روز و هم زمان پایبند ماندن به اصالت هنرهای زیبای ایرانی می تواند بسیاری از چالش های پیش رو در افزایش فروش و کارایی این هنر اصیل ایرانی برای حضور هر چه بیشتر و پررنگ تر در بازارهای جهانی را مرتفع سازد.
چنانچه متولیان گردشگری تلاش کنند با راه اندازی «سفرهای مسوولانه» در نوروز، رونقی به تاسیسات و فعالان این حوزه بدهند و صنایع دستی هم بتواند با کمک های بلاعوض و وام های قرض الحسنه رونقی بگیرد، شاید بتوان تبعات بحران کرونا را در این صنعت تا حدی کاهش داد.
