سخنی با رئیس جمهور منتخب

در هفته های گذشته، آیت‌ا… سیدابراهیم رئیسی، رئیس جمهور منتخب در اقدامی جالب توجه ،دستور به تشکیل جلسه ای با حضور روسای تمامی دستگاه های نظارتی و اطلاعاتی کشور و همچنین متولیان واکسن کرونا داد تا پیش از آغاز دوره ریاست جمهوری اش، این روسا در قالب کمیته‌ای به بررسی راهکارهای اجرایی برای ایجاد تحول در سازوکارهای فسادزای دولت بپردازند و مشکلات واکسیناسیون نیز به سرعت برطرف گردد.

این جلسات با استقبال کارشناسان مواجه شد، چرا که رئیس جمهور منتخب عملا دستگاه هایی را دور یک میز نشاند که پیش از این هر یک جداگانه و به صورت موازی با هم حرکت می کردند. تشکیل این نوع جلسات می تواند موازی کاری و هدر رفت وقت و انرژی را در دستگاه های مختلف از بین ببرد و موجبات توسعه را فراهم کند.اکنون به نظر می رسد که همانگونه که مبارزه با فساد و موضوع واکسن کرونا نیازمند تشکیل چنین کمیته ای بوده است، موضوعاتی مانند اقتصاد، سلامت، فرهنگ و  جوانان و ازدواج آنها نیز که از اولویت های دولت آینده به شمار می روند، نیازمند تشکیل چنین کمیته ای باشند.به طورمثال در حوزه سلامت اکنون دستگاه های مختلفی در کنار وزارت بهداشت در حال فعالیت هستند که هم افزایی میان آنها می تواند به عملکرد بهتر دستگاه های اجرایی در ارائه خدمت به مردم بینجامد. روسای دستگاه هایی مانند هلال احمر، بهزیستی، علوم پزشکی نیروهای مسلح و اداره کل های سلامت هر وزارت خانه مانند نفت و … می توانند دور یک میز بنشینند و برای ارائه خدمات بهتر و جامع تر به شهروندان برنامه ریزی کنند.به طور مثال در موضوع اقتصاد، میان دستگاه ها اختلاف نظر و حتی تضاد در عملکرد دیده می شود. همین بحران اخیر و افزایش قیمت دلار و طلا و حتی خودرو نشان داد که کشور در همه امور نیاز به عملکرد یکپارچه دارد و عمل به شکل انفرادی نمی تواند مشکلات را حل کند.

این نیاز به چند دلیل احساس می شود:

1. ایجاد رشد همه جانبه و جلوگیری از رشد نامتقارن:حرکت های جزیره ای منجر به این می شود که در برخی امور خیلی جلو باشیم و در برخی دیگر بسیار عقب. به این دلیل که بعضاً مشاهده شده دو یا چند دستگاه به طور همزمان و بدون اطلاع از پروژه های کلان یکدیگر، روی یک پروژه یکسان کار کرده و در آن واحد کشور در یک موضوع مشترک به دو یا چند دستاورد مهم دست پیدا می کند. اما در مقابل پروژه های دیگر مشمول گذر زمان شده و در آنها پیشرفتی حاصل نمی شود.
2. مدیریت دانش و انتقال تجارب: آنچه اکنون مشاهده می شود این است که میزهای خدمت از سوی همه این دستگاه ها در حال ارائه است اما در مقابل شاهد انتقال تجربه یک دستگاه به دیگری نیستیم.
3. تعیین شاخص ها و ملاک های یکسان دردرگاه های عملکردی: هم اکنون متاسفانه نحوه ارائه خدمت از سوی هر دستگاه و تعامل آنها با شهروندان به یک نحو انجام می شود و همین امر موجب می گردد تا نتایج متفاوتی در یک موضوع بدست آید. حتی از بعد دیگر می توان به مواجه یکسان مردم با همه دستگاه های ارائه دهنده خدمات اشاره کرد. حتی می توان حذف بروکراسی های اداری را نیز در همین مقوله دید.
4. حذف تفاسیر فردی: همنشینی دستگاه های مختلف و صحبت و تبادل نظر با یکدیگرموجب می شود تا تفاسیر فردی و ارگانی جای خود را به اجماع دهد و همین امر در نهایت به هم افزایی این دستگاه ها کمک خواهد کرد.
5. بودجه ریزی مبتنی بر عملکرد و نظارت :بودجه ریزی مبتنی بر عملکرد و نظارت بر اساس شاخص های تعیین شده است. به معنای ساده تر منظور همان بودجه ریزی عملیاتی است. همانطور که عنوان شد، کار روی پروژه های یکسان علاوه بر اتلاف وقت موجب اتلاف هزینه نیز خواهد شد. همینطور هنگام ارائه خدمات به شهروندان نیز هم افزایی و هماهنگی دستگاه ها موجب می شود تا در وقت و هزینه شاهد اتلاف سرمایه نباشیم. به طور مثال، آموزش کمک های اولیه هم اکنون هم توسط وزارت بهداشت ارائه می شود و هم توسط هلال احمر که همین ناهماهنگی موجب شده تا تعرفه ها و در ادامه نیز استقبال از این دوره ها متفاوت باشد. در اینجاست که یکی از این دستگاه ها در حال ارائه خدمتی است که مشتری کمتر دارد اما همچنان به کار خود ادامه داده و موجب اتلاف بودجه و وقت می شود.
6. واقعی شدن آمار: این موضوع گرچه در بحران کرونا مدیریت شد اما در حوادثی مانند سیل و زلزله بسیار با آن مواجه بودیم، هر دستگاهی امار متفاوت ارائه می دهد و همین موجب سردرگمی مردم می شود. مثال های دیگر را می تواند در آمارهای مربوط به اعتیاد، مبتلایان به فشارخون و قند خون دید.
7. ایجاد فضای وحدت و مودت و حذف رقابت های نامتعارف و غیرضروری: مثال این مورد بارها در ارائه آمارهای خدمتی مانند تست فشار خون دیده ایم. در یک هفته تمامی دستگاه ها به انجام تست فشارخون می پردازند و هفته دیگر خبری از ادامه تست نیست.

در نهایت می توان گفت که تشکیل چنین جلساتی ضمن تداوم باید ابعاد وسیع تری به خود گیرد تا جامعه نخبگانی بتوانند نظرات خود را به گوش مسئولان برسانند. حتی می توان از همان سامانه ایده که در زمان ریاست آیت ا…رئیسی بر قوه قضائیه ابداع و ایجاد شد، در اداره دولت نیز بهره گرفت و در جلسات اینگونه ایده ها بررسی و مصوبات نیز برای چوبکاری بیشتر در منظر عموم قرار گیرد تا مابقی افرادی که فرصت حضور در این جلسات را ندارند، بتوانند نظرات کارشناسی خود را ارائه کنند.قطعا این شیوه اداره دولت می تواند نتایج خوبی در پی داشته باشد که در نهایت به حل مشکلات و توسعه کشور بینجامد.