آیین مذهبی «سنگ‌زنی» در عاشورا
«سنگ‌زنی» نوعی آیین مذهبی است که یک هیأت عزاداری در یکی از شهرستان‌های خراسان شمالی در روز عاشورا اجرا می‌کند.
به گزارش پایگاه خبری نقش نیوز ، علی حسین‌پناه ـ کارشناس جامعه‌شناسی که مسؤول تهیه پرونده ثبتی «مراسم سنگ‌زنی» بوده است ـ درباره آیین‌های محرمی استان خراسان شمالی به ایسنا گفت: ١۵ آیین محرمی در خراسان شمالی در فهرست میراث ناملموس به ثبت رسیده است؛ از جمله نخل‌گردانی در منطقه جاجرم، پرده‌خوانی‌عاشورا و تعزیه‌خوانی که در تمام استان اجرا می‌شود و آیین سنگ‌زنی، که در یکی از شهرستان‌های این استان هر سال به مناسبت عاشورا برگزار می‌شود.
او درباره آیین سنگ‌زنی در خراسان شمالی توضیح داد: در شهرستان «بام» میدانی به نام امام حسین (ع) در کنار مسجد جامع وجود دارد که روز عاشورا وقتی دسته‌های عزاداری برای عرض ارادت به مسجد جامع می‌آیند و علم‌ها را به نشان احترام به حرکت درمی‌آورند و در گوشه‌ای شروع به عزاداری می‌کنند، هیأتی به نام «سنگ‌زنی» در کنار دسته‌های عزاداری، مراسم ویژه‌ای را اجرا می‌کند.
حسین‌پناه افزود: هیأت سنگ‌زنی پس از ادای احترام دسته عزاداری به میدان می‌آید، درحالی‌که شرکت‌کنندگان آن دو سنگ در دست دارند و با نوحه‌خوانی مداح، سنگ‌ها را یک‌ضرب و سه‌ضرب به یکدیگر می‌زنند. در یک‌ضرب سنگ‌ها را بالای سر به هم می‌زنند و در سه‌ضرب یک بار بالای سر، یک بار جلو سینه و بار سوم جلو زانوی خود سنگ‌ها را به هم می‌زنند. در این مراسم یک حالت عرفانی خاصی به وجود می‌آید که معمولا هر نوحه آن پنج تا ده دقیقه طول می‌کشد. پس از پایان نوحه، این هیأت کنار می‌رود و استراحت می‌کند و در این فاصله، هیأت بعدی وارد میدان می‌شود و پس از عرض ارادت دسته عزاداری بعدی، هیأت سنگ‌زنی دوباره به میدان می‌آید و یک نوحه دیگر اجرا می‌کند.
مسؤول تهیه پرونده ثبتی «مراسم سنگ‌زنی» اظهار کرد: ریشه این آیین به قبیله بنی‌اسد بازمی‌گردد، وقتی که واقعه عاشورا رخ می‌دهد، قبیله بنی‌اسد از پیکر شهدا در برابر حیوانات وحشی محافظت می‌کردند و با سنگ به آن‌ها می‌زدند. طبق تحقیقات و مصاحبه‌هایی که با محلی‌ها انجام دادیم مشخص شد که سنگ‌های این هیأت را پدران آن‌ها از کربلا آورده‌اند و با همان سنگ‌ها مراسم سنگ‌زنی اجرا می‌شده است.
این کارشناس جامعه‌شناسی با بیان این‌که مراسم سنگ‌زنی این روزها با چوب اجرا می‌شود و دو چوب را به عنوان نمادی از سنگ بر هم می‌زنند، یادآور شد: این آیین در سال ١٣٩٨ و به شماره ثبت ١٩١٧ در فهرست میراث ناملموس کشور به ثبت رسیده است.
این در حالی است که آیین سنتی «سنگ‌زنی» هرساله همزمان با روز ششم محرم در روستای علاء در جنوب شهر سمنان نیز برگزار می‌شود.
