آلودگی هوا و تاثیر آن در به خطر انداختن سلامتی افراد خصوصا کودکان بر کسی پوشیده نیست و متاسفانه هر ساله مسائل و راهکارهایی برای مبارزه با آن از سوی سازمان ها و ادارات مربوطه مطرح شده و با پاس کردن به هم ، چیز دیگری عاید مردم نشده و حل این معضل همچنان باقی ، پا برچا و لاینحل باقی مانده است.
آلودگی هوا نه تنها در ایران ، بلکه معضلی بزرگ در جهان محسوب می شود و سالانه میلیون ها انسان در هوای آلوده نفس می کشند. در این میان کودکان به مراتب آسیب پذیرترند. کودکان سریع تر از بزرگسالان نفس می‌کشند و به همین دلیل آلاینده‌های بیشتری را جذب می‌کنند. آن ها از طريق دهان شان و بدون گذراندن هوا از فيلترهاي مؤثر بيني نفس مي كشند، لذا بيشتر به آلاينده ها اين امكان داده مي شود، بدون عبور از مانع خاصي فرو داده شوند. از آن جایی که مغز و بدن آنها هنوز رشد کافی نکرده است، تنفس در هوای آلوده می تواند عواقب جبران ناپذیری برای آن ها به همراه داشته باشد. کودکان از فعالیت بدنی بیشتری برخوردارند. می دوند و بازی می کنند. در زمان فعالیت شدید، هوا و در نتیجه آلاینده های موجود در آن بیست تا پنجاه درصد بیش از بزرگسالان در بدن کودکان جذب می شود. البته مطالعات اخیر علاوه بر ارتباط بین علائم آلودگی هوا و علائم بیماری های تنفسی و بدتر شدن آسم و تولد زودرس ، مرگ و میر نوزادان، کاهش ظرفیت ریه و حتی آسم را نشان داده می دهد. آلودگی هوا یکی از تهدیدات اصلی برای سلامتی کودکان است که تقریباً از هر ۱۰ مرگ و میر در کودکان زیر ۵ سال یک نفر تنها به علت آلودگی هوا جان خود را از دست داه است. چرا که آلودگی هوا می‌تواند نحوه تکامل سیستم ایمنی کودکان را تحت تأثیر قرار دهد. سیستم ایمنی کودکان بسیار ضعیف تر از افراد بالغ است و بنابراین بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا به راحتی می‌تواند سیستم ایمنی آنها را هدف قرار دهد.
مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک در ايران اعلام كرده كه سی درصد جمعيت كشور را كودكان تشكيل مي‌دهند. اين عدد در ميان شهرهاي بزرگ كشور به مراتب بیشتر و قابل توجه تر است. بالاخص آلودگی هواي تهران در نیمه دوم پاییز آبان و آذر ماه به اوج می رسد. در هفته ی گذشته آموزش مدارس در تهران به دلیل آلودگی به صورت آنلاین ادامه یافت و آموزش حضوری تعطیل شد. این در حالی است که آلودگی هوا فقط در بیرون نیست و در خانه‌ها هم وجود دارد.
آلودگی هوا نه تنها در کاهش ضریب هوشی کودکان موثر است، بلکه باعث کم خونی و کمبود ویتامین D نیز می شود. در آلودگی هوا فلزات سنگینی مانند سرب و آلاینده‌هایی مثل ازون بیش از مقدار مجاز است. سربی که به دلیل وارونگی هوا در سطح پایین‌تری می آید و کودکان به دلیل داشتن قد کوتاه، سرب بیشتری تنفس می کنند. مواد مضر موجود در هوای آلوده در مواردی به بروز آلرژی های شدید و اختلالات تنفسی دامن می زند و بر کیفیت خواب و سلامت کودکان تاثیر گذار است. تماس دراز مدت با هوای حاوی میزان بیش از حد مجاز آلاینده ها، باعث بروز برونشیت مزمن، بیماری مزمن ریه، تنگی نفس، سرفه های مکرر و شدید، آبریزش چشم، سوزش و التهاب می شود.
محققان معتقدند که آلودگی هوا در کاهش ضریب هوشی کودکان موثر است. به همین خاطر است که بنا به تحقیقات، ضریب هوشی کودکان تهرانی 5 تا 10 درصد کمتر از سایر کودکان است. نتایج برخی از مطالعات دیگر نشان می‌دهد که احتراق سوخت‌های فسیلی نظیر گازوئیل و دیزل هیدروکربن‌های چند حلقه ای آروماتیک تولید می نمایند که می‌توانند عامل ایجاد مشکلاتی در جنین و نوزادان شوند.
این هیدروکربن ها با چسبیدن به ذرات معلق هوا وارد دستگاه تنفس و جریان خون شده و از این راه وارد مغز و یا جفت زن باردار شده و احتمالاً جنین را در معرض مواد شیمیایی مضر قرار دهند، که می‌تواند باعث التهاب و در نتیجه زایمان زودرس شود. مصرف مرتب میوه جات، سبزیجات ، شیر ، لبنیات و مصرف فراوان آب برای کاهش صدمات به دستگاه تنفسی و التهاب دستگاه گوارش در زمان آلودگی هوا بسیار موثر است.
مصرف آنتي اكسيدان ها که شامل ويتامين‌هاي C , E- بتاكاروتن – سيلنيوم و روي نیز به شدت توصیه می شود. اين آنتی اکسیدان ها به طور موثری از بروز التهابات جلوگيری كرده و موجب غيرفعال شدن راديكال‌های آزاد موجود در هوای آلوده مي‌شوند.
