
نام “خلیج فارس” گواهی زنده بر هویت تاریخی و تمدنی ایران است که ریشه در اعماق تاریخ دارد. این نام از کهنترین تمدنهای بشری تا به امروز بدون وقفه در اسناد تاریخی، نقشههای جغرافیایی و متون بینالمللی به کار رفته است. قدیمیترین اشارهها به این نام به دوران تمدنهای باستانی بینالنهرین و ایران بازمیگردد، جایی که در کتیبههای داریوش بزرگ هخامنشی به نام “دریای پارس” ثبت شده است.
این اسناد که به خط میخی نوشته شدهاند، به وضوح نشان میدهند که این منطقه از دیرباز با نام پارس شناخته میشده است. مورخان یونانی مانند هرودوت نیز بارها از نام “پرسیکوس سینوس” به معنای خلیج فارس یاد کردهاند و استرابو، جغرافیدان نامدار یونانی، در کتاب خود این آبراه را با نام خلیج فارس معرفی کرده است. در دوران اسلامی، دانشمندان و جغرافیدانان بزرگ عرب و ایرانی همواره از نام “الخلیج الفارسی” استفاده کردهاند. ابن خردادبه در “المسالک و الممالک”، ابن حوقل در “صورة الارض”، و اصطخری در “مسالک الممالک”، همگی این آبراه را با نام خلیج فارس معرفی کردهاند. حتی در نقشههای قرون وسطی که توسط نقشهنگاران اروپایی ترسیم شده، نام “سینوس پرسیکوس” یا “پرشین گلف” به چشم میخورد که نشاندهنده تثبیت این نام در اسناد جهانی است.
در دهههای اخیر، برخی کشورهای عربی بهویژه در دورههای تنش سیاسی با ایران، تلاش کردهاند تا نام جعلی “خلیج عربی” را جایگزین نام تاریخی خلیج فارس کنند. این اقدام که بیشتر جنبه سیاسی دارد، هیچ پشتوانه تاریخی یا علمی ندارد. جالب توجه است که حتی در اسناد رسمی دولتهای عربی تا پیش از دهه ۱۹۶۰، نام خلیج فارس به کار رفته است. مکاتبات رسمی شیخنشینهای خلیج فارس با بریتانیا در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم گواه این مدعاست که در آنها همواره از نام “پرشین گلف” استفاده شده است. سازمان ملل متحد و نهادهای بینالمللی نیز بارها تأکید کردهاند که نام رسمی و مورد قبول جامعه جهانی برای این آبراه، “خلیج فارس” است. در قطعنامههای سازمان ملل و حتی در نرمافزارهای رسمی مانند گوگل مپس، نام پرشین گلف به عنوان نام استاندارد ثبت شده است.
سازمان هیدروگرافی بینالمللی نیز تنها نام مورد تأیید خود را “خلیج فارس” اعلام کرده که نشاندهنده بیاساس بودن تلاشها برای تغییر این نام است. دلایل غیرقابل تغییر بودن نام خلیج فارس متعدد و قاطع هستند. نخست آنکه این نام سابقهای چند هزارساله دارد و حداقل از ۲۵۰۰ سال پیش تاکنون در اسناد تاریخی ثبت شده است، بدون آنکه هیچ نام دیگری در طول تاریخ توانسته باشد جایگزین آن شود. دوم آنکه این نام از اعتبار بینالمللی برخوردار است و سازمانهای جهانی مانند سازمان ملل، ناتو و سازمانهای جغرافیایی جهانی تنها نام “پرشین گلف” را به رسمیت میشناسند. از منظر حقوق بینالملل نیز، بر اساس کنوانسیونهای بینالمللی، تغییر نام مکانهای جغرافیایی بدون توافق جهانی غیرممکن است و هیچ کشوری حق تحریف نامهای تاریخی را ندارد.
از سوی دیگر، خلیج فارس بخشی از هویت ملی و تاریخی ایران است و تحریف نام آن، به منزله انکار تاریخ و تمدن ایرانی محسوب میشود. این نام تنها یک عنوان جغرافیایی نیست، بلکه نمادی از تمدن کهن ایرانی است که در طول قرنها پابرجا مانده است. تلاشهای اخیر برای تغییر نام خلیج فارس نه تنها از پشتوانه تاریخی برخوردار نیست، بلکه با واکنشهای علمی و بینالمللی روبرو شده است. دانشگاهها و مراکز علمی معتبر جهان در تحقیقات و انتشارات خود همواره از نام صحیح خلیج فارس استفاده میکنند. حتی در کشورهای عربی نیز پژوهشگران و تاریخنگاران منصف به استفاده از نام تاریخی این آبراه پایبند بودهاند. این وفاداری به حقیقت تاریخی نشاندهنده آن است که نام خلیج فارس فراتر از مسائل سیاسی، به عنوان بخشی از میراث فرهنگی جهان به شمار میآید. سازمانهای فرهنگی بینالمللی مانند یونسکو نیز بر حفظ نامهای تاریخی تأکید داشته و هرگونه تغییر در نام مکانهای تاریخی را مغایر با حفظ میراث فرهنگی میدانند.
نام خلیج فارس در ادبیات و هنر جهان نیز جایگاه ویژهای دارد. شاعران و نویسندگان بزرگ در آثار خود همواره از زیباییهای این آبراه با نام تاریخی آن یاد کردهاند. این نام در طول قرنها نه تنها در متون رسمی، بلکه در آثار ادبی و هنری نیز تثبیت شده است. این پیوند عمیق فرهنگی و تاریخی باعث شده که نام خلیج فارس به بخشی از حافظه جمعی جهانیان تبدیل شود و تغییر آن نه تنها غیرممکن، بلکه نوعی بیاحترامی به تاریخ و فرهنگ مشترک بشریت محسوب میشود. از دیدگاه حقوقی نیز، اسناد و معاهدات بینالمللی متعددی وجود دارد که در آنها نام رسمی این آبراه به صراحت خلیج فارس ذکر شده است و این اسناد دارای اعتبار قانونی هستند. حفظ نام خلیج فارس تنها یک مسئله ملی برای ایران نیست، بلکه به عنوان یک مسئله جهانی مطرح است.
جامعه بینالمللی به خوبی میداند که تحریف نامهای تاریخی میتواند به بیثباتی در روابط بین کشورها منجر شود. از این رو، پایبندی به نام اصلی و تاریخی مکانهای جغرافیایی همواره مورد تأکید نهادهای بینالمللی بوده است. نام خلیج فارس به عنوان بخشی از میراث جهانی یونسکو نیز ثبت شده و تحت حمایت قوانین بینالمللی قرار دارد.

این موضوع نشاندهنده اهمیت فراملی این نام و ضرورت حفظ آن برای نسلهای آینده است. ایران به عنوان وارث تمدن کهن پارس همواره از این نام دفاع کرده و در مجامع بینالمللی بر حقانیت تاریخی آن تأکید نموده است. این موضعگیری نه بر اساس تعصبات ملی، بلکه مبتنی بر اسناد و مدارک تاریخی معتبر است که مورد تأیید پژوهشگران و تاریخنگاران سراسر جهان قرار گرفته است. در نهایت باید گفت که نام خلیج فارس یک واقعیت تاریخی، جغرافیایی و بینالمللی است که هیچ نیرویی نمیتواند آن را تغییر دهد. این نام در طول هزارهها تثبیت شده و به بخشی از هویت تمدنی جهان تبدیل گشته است. تلاش برای جعل این نام نه تنها بیفایده است، بلکه نشاندهنده بیتوجهی به اسناد معتبر تاریخی و قوانین جهانی است. ایران به عنوان حافظ این میراث تاریخی همواره از نام خلیج فارس دفاع کرده و خواهد کرد. این آبراه استراتژیک که در طول تاریخ شاهد تمدنهای بزرگ بوده، امروز و همیشه با نام فارس شناخته خواهد شد، چرا که حقیقت تاریخی را نمیتوان با تبلیغات سیاسی تغییر داد. خلیج فارس به عنوان گواهی زنده بر تمدن دیرپای ایرانی، برای همیشه در تاریخ جهان ثبت شده است و این واقعیتی است که هیچ تحریف و تغییری نمیتواند آن را از صفحه تاریخ محو کند.