اصطلاح “شهر هوشمند” چیست؟

شهر الکترونیک (شهر هوشمند) واژه هایی هستند که شهروند الکترونیک را به دنیای جدید و زندگی در شهرهای مدرن دعوت می کند، شهروندان می توانند از طریق اینترنت ودر هر زمان و مکان به اطلاعات وخدمات آموزشی ،تفریحی ، تجاری و اداری ، بهداشتی و …. مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند، ارائه خدمات با سرعت و کارایی بالا در حوزه شهر ، همزمان با کاهش هزینه ها و ترافیک ، آلودگی و… در شهر الکترونیک متصور است. فراهم آوردن زیر ساخت های ارتباطی ، شبکه سخت افزار ، نرم افزار ، انسان افزار ، زیر ساختهای امنیتی و توسعه نهادهای اطلاعاتی از جمله پیش زمینه  های ایجاد شهر الکترونیک است، نقش سیستم های حمل ونقل هوشمند(ITS ) در کنترل ترافیک شهری وجاده ای در شهر هوشمند بسیار برجسته است

شهر هوشمند، شهری است که از فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) برای افزایش بهره‌وری عملیاتی، بهبود کیفیت خدمات دولتی ارائه شده و در نتیجه بالا بردن سطح رفاه افراد جامعه استفاده می‌کند. از سال 2008 که اصطلاح “شهر هوشمند” توسط شرکت Cisco یا IBM ابداع شد تا به امروز، پیشرفت‌های بسیاری در زمینه مدیریت شهر، علی الخصوص در ایران صورت گرفته است. برنامه‌ریزان شهری، شرکت‌های فناوری و دولت‌ها با دیدگاهی آرمان‌گرایانه شهرهایی را توسعه داده‌اند که قابلیت جمع‌آوری داده‌ها و تحلیل آن‌ها را دارند. هدف اصلی شهر هوشمند، بهینه سازی فعالیت‌های شهری و ارتقای رشد اقتصادی در کنار بهبود کیفیت زندگی شهروندان است. ارزش یک شهر هوشمند به کارایی فناوری‌ها است و نه تعداد آن‌ها ،یک شهر هوشمند موفق زیرساختی قوی و بر پایه تکنولوژی دارد که امکان ایجاد ابتکارات محیطی را فراهم می‌کند. آنچه یک شهر هوشمند را به سمت هوشمندی پیش می برد ، صرفا استفاده از ابزار الکترونیک و سیستم ارتباطی آن شهر نیست ، بلکه نحوه برنامه ریزی و استفاده از این ابزار در جهت ارتقای سطح کیفی زندگی شهروندان یک شهر است . هدف شهر هوشمند افزایش کیفیت زندگی شهری با رویکرد توسعه پایدار است. ایده ایجاد شهرهای هوشمند که بحث جدیدی در برنامه ریزی شهری است، در دو دهه اخیر مطرح شده و مولفه های آن به طور کامل مورد تعریف وشناسایی قرار نگرفته است.

مزیت و ضرورت ایجاد شهر الکترونیک :

• فراهم آوردن خدمات اینترنت با کیفیت و سرعت بالا برای شهروندان
• فراهم آوردن کانال های آموزشی متفاوت و محیط آموزشی مادام العمر
• بهبود کیفیت زندگی مردم و ارائه خدمات یک مرحله ای به شهروندان
• تقویت رقابت تجاری شهر و ایجاد فرصت های تجاری بیشتر توسط تجارت الکترونیک
• ارتباط بهتر سازمان و ارگانهای مختلف شهری
• افزایش مشارکت مردم در اداره شهر، صرفه جویی در وقت و هزینه شهروندان
• کاهش چشمگیر سفرهای درون شهری و بین شهری،کاهش آلودگی صوتی وهوا و کاهش مصرف سوخت
• کاهش فساد اداری ، کاهش هزینه های دولتی و بالا رفتن کارایی کامندان و سازمانها
• امکان استفاده از خدمات دولتی و کاهش محرومیت مناطق دور افتاده به دلیل عدم دسترسی به مرکز در شرایط فعلی
• افزایش سطح رضایت شهروندان
• افزایش کارایی ادارات وشهرداریها و کاهش میزان مراجعات فیزیکی یا حضوری
• اخذ، بازیابی و تحلیل داده ها و اطلاعات سیستم شهر الکترونیکی برای پیشبرد اهداف چند منظوره
• پاسخ گویی و عکس العمل سریع و دقیق در شرایط بحرانی و اضطراری

پیش شرط های لازم در اجرای سیستم یکپارچه شهر هوشمند :

• یکپارچگی سیستم و همه جانبه بودن آن در ابعاد مختلف
• متناسب با دنیای واقعی ( دارای بانک اطلاعاتی زمین مرجع همانند سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS ) به نحوی که داده ها و اطلاعات بسیار وسیع و گسترده به خوبی قابل بازیابی و تحلیل باشند و به طور هوشمندانه قابلیت پاسخ به وقایع و موارد مورد انتظار را داشته باشد)
• قابلیت تعامل با سایر سیستم های را بتوانند بطور هوشمندانه ارائه نمایند
• همچنین قابلیت عکس العمل در شرایط بحرانی و اضطراری برای همه نوع داده و اطلاعاتی( متنی ، ساده ، سنسوری، ماهواره ای و …) را داشته باشد

مهمترین موانع تحقق ایجاد و گسترش شهر و شهرداری الکترونیک در ایران :

• فقدان نیروی ماهر و متخصص کافی برای اداره شهر الکترونیکی
• لزوم سرمایه گذاری قابل توجه برای بروز کردن اطلاعات
• حفاظت از سیستم ها
• فقدان نرم افزار لازم یا عدم کارایی آن ها
• عدم دسترسی کافی و کیفی مردم به اینترنت
• نگرانی های امنیتی در رابطه با اطلاعاتی که از طریق شبکه در دسترس است
• امکان ایجاد ناهنجاری های فرهنگی در جوامع به علت نفوذ فرهنگ های دیگر

راهکارهای چگونگی ایجاد شهر الکترونیکی:

• مهم ترین و اساسی ترین مرحله در ایجاد شهر الکترونیکی ، تهیه سند راهبردی برای آن است که می باید در اولین قدم مورد توجه خاص قرار گیرد ، در این سند ، چشم اندازها ، ماموریت ها ، طرح ها، و برنامه های اولیه ، جهت برپایی شهر الکترونیکی تدوین می شوند. در سند راهبردی شهر هوشمند(الکترونیکی) چشم اندازها واهداف آرمانی ایجادشهر به روشنی بیان می شود و سیاست ها و راهبرد های توسعه آن تبین می شوند. چشم اندازهای مزبور خطوط کلی توسعه شهر را ترسیم می کنند. به علاوه، به منظور اجرایی کردن سند، در راستای راهبردها و اهداف کلان شهر الکترونیکی برنامه هایی نیز پیشنهاد می گردند

                                                                       منبع: روزنامه تفاهم