«اوراسیا» و «منا» دریچه ای برای جهانی سازی استارتاپ های ایرانی

استارتاپ های ایرانی می توانند با همکاری بازیگران بین‌المللی سرمایه ارزی جذب کنند و باگره‌زدن منافع خود به این بازیگران، ورود خود را به بازارهای دیگر را هم تسهیل کنند،  در همین زمینه روزنامه «تفاهم» در گفت وگو با امیر خداداد همدانی، حقوقدان عرصه استارتاپ ها و پژوهشگر دکتری حقوق بین الملل راهکارهای پیوستن به سازمان های منطقه ای و بین المللی برای رونق این کسب و کارهای نوین را بررسی کرد.

این مدرس دانشگاه در پاسخ به این سوال که باتوجه به شرایط تحریم، استارتاپ ها هم در حوزه جذب سرمایه گذار و هم بازاریابی با موانعی روبرو هستند، به نظر شما چگونه می توان از این دوران گذر کرد؟ اظهار داشت: استارتاپ ها ازعوامل پیشرفت اقتصادی محسوب می شوند وتوانمندی این شرکت ها درحل چالش اشتغال زایی چشمگیر است، تاجایی که آنها در معاملات حاکم بر بازارها تاثیر گذاشته و عاملی برای رقابتی کردن اقتصاد شده اند.

وی افزود: در دوران تحریم، ایده توسعه ظرفیت های همکاری در زمینه های فناوری محور و نوآوری را باید به صورت جدی در دستورکار قرار داده و از روزنه های موجود بهره بگیریم.پژوهشگر دکتری حقوق بین الملل در ادامه با بیان اینکه جوانان مستعد کشور هم در تسخیر بازار داخلی موفق بوده و هم با توجه به داشتن همسایگان تشنه فناوری، می توانند  به صادرات نظری داشته باشند، اظهار داشت: بازار چند صد میلیونی در منطقه موقعیتی است که با ایجاد مناسبات دیپلماتیک مناسب و در پی آن همکاری های دوجانبه، تشکیل و تقویت سازمان های منطقه ای زمینه را برای ورود شرکت های نوآور ایرانی به بازارهای صادراتی فراهم می کند.

این مدرس دانشگاه با اشاره به تلاش ها برای همکاری با سازمان های بین المللی تصریح کرد: همکاری با «سازمان توسعه صنعتی ملل متحد» (یونیدو)، رایزنی با هشت کشور اسلامی در حال توسعه (گروه دی ۸) و موافقت نامه های دوجانبه با ترکیه و عمان از نمونه های قابل دسترس برای افق آینده استارتاپ ها هستند.خداداد با تاکید بر اینکه استارتاپ های ایرانی، توانایی درخشش در عرصه بین المللی را دارند، گفت: برخی استارتاپ‌های ایران در بازار خود به اشباع رسیده‌اند. یعنی بیش از این دیگر کاربری وجود ندارد که بتوانند آنها را جذب کنند. به نوعی به حداکثر ظرفیت جمعیتی جامعه هدف خود رسیده‌اند، بنابراین قدم بعدی برای چنین استارتاپ‌هایی این است که پای خود را از مرزهای کشور بیرون بگذارند و حــداقل کشورهای همسایه را هدف بگیرند.

منطقه «منا»

این حقوقدان عرصه استارتاپ ها در همین زمینه پیشنهاداتی را مطرح کرد: نخست اینکه برای منطقه« منا» باید برنامه ریزی کرد اما علی رغم اینکه ایران با وجود برخورداری از نیروی متخصص و توانمندی برای ارائه تکنولوژی،  به مراتب بیشتر از تمامی کشورهای منطقه برای عرصه بین المللی شدن استارتاپ ها مستعد است اما عدم وجود سیاست های حمایتی مطلوب و تحریم های اقتصادی باعث شده صندوق های سرمایه گذاری خطر پذیر ، کارآفرینان و مصرف کنندگان منطقه تمایل چندانی به محصولات ایران نداشته باشند.این مدرس دانشگاه با تشریح اینکه حدود منطقه Mena از کشور مراکش در شمال غربی قاره آفریقا آغاز می‌شود و تا ایران، شرقی‌ترین کشور منطقه خاورمیانه امتداد می‌یابد، گفت: دولت ها و مردم این کشورها به جهت اینکه تاکنون براساس اقتصاد نفتی حرکت می کردند اما تحولات تکنولوژیک در جهان آنها را به سمت اقتصاد بدون نفت سوق می دهد.وی اظهار داشت: در ایران با شکوفایی زیست بوم فناوری و نوآوری دانش‌بنیان، استارت کنار زدن اقتصاد نفتی زده شده است، پس نسخه صادرات فناوری برای کشورهای«منا» حتما با استقبال روبرو می شود و از مقدمات آن تشکیل سازمان منطقه ایی با حضور پارک های علم و فناوری این کشورهاست.خداداد در ادامه با اشاره به اینکه بر اساس سند چشم انداز ۱۴۰۴، کشورمان در حوزه های علمی و فناوری در سطح منطقـــــه آسیای جنوب غربی(شامل آسیای مرکـزی، قفقاز، خاورمیانه و کشور های همسایه) بایستی جایگاه برتر را کسب کند، خاطر نشان کرد:  به اعتقاد کارشناسان، قرن ۲۱، قرن آسیا است و مرکز ثقل ثروت دنیا از «وال استریت» و «سیلیکون ولی» در حال انتقال به اطراف آسیا هستند.

اتحادیه اقتصادی اوراسیا

پژوهشگر دکتری حقوق بین الملل در ادامه و با تاکید بر اهمیت اتحادیه اقتصادی اوراسیا تصریح کرد: یکی از اهداف اوراسیا که از ژانویه 2015 کارخود را آغاز کرده، سیاست های مشترک در حوزه فناوری است، بنابراین باتوجه به اینکه در حوزه وظایف کمیسیون اقتصادی این اتحادیه بحث درمورد مسائل عملی و بررسی راهکارهای حقوقی همکاری  بین اعضا عنوان شده است، پس توسعه روابط حقوقی برای تنظیم اسناد همکاری استارتاپ ها در این سازمان منطقه ای و ایجاد پل هایی برای ورود تولیدات کسب و کارهای نوین ایرانی به سرزمین های این اتحادیه امکان پذیر است.این مدرس دانشگاه در آخرین پیشنهاد هم ضمن اشاره به اینکه در عرصه ورزشی هم استارتاپ های ایرانی می توانند در کشورهای همسایه، بازاریابی کنند، اظهار داشت: جام جهانی فوتبال قرار است در سال 2022 در قطر برگزار شود، اولا رابطه سیاسی و دیپلماسی عمومی، حضور فعالان فناور محور در این کشور  را فراهم کنند و ثانیا تنظیم قراردادهای همکاری استارتاپ های ایرانی چه در حوزه سرمایه گذاری قطری ها برای ارائه خدمات و چه در حوزه بهره مندی از نیروی انسانی ایرانی برای استارتاپ های فعال در بازه زمانی برگزاری جام جهانی فوتبال مقدور است.خداداد افزود: سازمان فناوری اطلاعات ایران با توجه به همکاری با کشورهای همسایه و صادرات نرم‌افزار،  فراخوانی را برای استارتاپ های ایرانی جهت حضور در جام جهانی 2022 قطر اعلام کرد.

پژوهشگر دکتری حقوق بین الملل در پایان در جمع بندی این گفت و گو خاطر نشان کرد: استارتاپ های ایرانی برای جهانی شدن ابتدا باید در عرصه بین المللی «شبکه سازی» کرده و خود را به بازیگران مهم معرفی کنند. بنابراین کسب توانمندی های رقابتی از مقدمات است، چرا که حضور در عرصه بین المللی با فعالیت داخلی متفاوت است. یک کسب و کار داخلی با وجود تمام حمایت هایی که از آن می شود حتی در یک کشور همسایه هم «خارجی» محسوب می شود و دارای ملاحظات بسیاری از جمله مسائل حقوقی و رگولاتوری، تعامل با جوامع محلی و بازاریابی متناسب با فرهنگ بومی منطقه و… است.