نفس های به شماره افتاده ی صنعت گردشگری
این روزها حال و هوای گردشگری نه تنها در ایران بلکه در تمامی کشورهایی که به نوعی با ویروس جدید کرونا درگیرهستند مانند بسیاری از مشاغل دیگر، حسابی کساد شده است. تا جایی که بسیاری از کارشناسان این حوزه ،سال 2020 را سال سقوط صنعت گردشگری می دانند. صنایع بسیاری به دلیل تاثیرات کووید-۱۹ مختل شده‌اند، اما تقریبا هیچ کدام از آن‌ها به اندازه بخش گردشگری آسیب ندیده‌اند. سازمان گردشگری جهانی(UNWTO) چندین سناریو درباره تاثیرات گردشگری بین‌المللی در سال ۲۰۲۰ منتشر کرده است. متاسفانه، حتی در بهترین حالت ممکن نیز تاثیرات ویروس کرونا روی صنعت گردشگری، فراتر از چیزی است که حتی بتوان فکرش را کرد.
آن هم در صنعتی که یکی از بخش های مهم اقتصادی در بسیاری از کشورها به شمار می آمد و جایگاه ویژه ای در اقتصاد ملل داشته، جایگاهی که نمی توان از آن چشم پوشی کرد. کشورهای پیشرو در این بعد از فعالیت های اقتصادی، که همواره با توسعه ی گردشگری درآمدزایی و اشتغال زایی خود را افزایش می دادند و سالانه سهم عمده ای از درآمدهای ناشی از ورود گردشگران را به خود اختصاص داده بودند، هرگز لحظه ای با خود نمی اندیشیدند که پیامد ورود ویروسی بتواند این چنین تیشه به ریشه شان بزند و آن ها را با بحران های اقتصادی بی سابقه ای روبرو سازد. تا پیش از شیوع ویروس کرونا، صنعت گردشگری جهانی دهه های زیادی با رشد چشمگیری همراه بود. از سال ۱۹۸۰، تعداد گردشگران بین‌المللی بصورت تصاعدی در حال افزایش بود و از ۲۷۷ میلیون نفر به ۱.۵ میلیارد نفر در سال ۲۰۱۹ رسیده بود و گردش پولی هزینه ی سفر این گردشگران در گوشه وکنار جهان، رقمی چندین برابر درآمد نفتی کشورهای عضو اپک رسیده بود و به تبع آن سود حاصل از فعالیت های گردشگری یکی از منابع مهم اقتصادی در ایجاد اشتغال پایدار، افزایش درآمد سرانه و تنوع منابع درآمدی بوده است.
در سه ماهه اول ۲۰۲۰ با شیوع ویروس کرونا شبیه به یک زلزله ده ریشتری، تمام این صنعت را در سرتاسر دنیا زیرو رو کرد. تا جایی که شرکت هواپیماسازی «ایرباس»، تولید خود را به یک سوم کاهش داده است و ایرلاین امارات نیز به عنوان نماد جهانی شدن، تا سال ۲۰۲۲نمی‌تواند وضعیت خود را بازیابی کند. صنعتی که در آن به روایت آمار از هر 10 نفر روی کره زمین، یک نفر را مشغول به کار کرده است و گردش مالی در حدود 5.7 تریلیون دلار داشته است.
اقتصاد گردشگری درهرمکان ،تابع نظام عرضه و تقاضایی است که بازار گردشگری را شکل می دهد. به همین علت بررسی اقتصاد و شناخت بازارگردشگری و عرضه و تقاضای حاکم بر آن می تواند، نمایانگر هزینه های گردشگری و درآمد میزبان باشد. اول باید ماهیت یک کسب و کار را دریافت و سپس درباره مناسبات اقتصادی آن بررسی های لازم را به عمل آورد.باید اشاره نماییم، زمانی تغییردر یک صنعت رخ می‌دهد که یک خدمات جدید وارد فرآیند اقتصادی ارائه یک محصول شود. همانطور که به جای اکران های سالانه فیلم سازان، اکران های آنلاین جایگزین شد و در حوزه سینما جنس تماشای فیلم برای طیف گسترده‌ای از مخاطبان تغییری نکرده و به جای صندلی سینما، جلوی تلویزیون خانگی خود فیلم می‌بینند. در حوزه ی گردشگری نیز نیازمند مناسب سازی های تورهای آنلاین و معرفی جذابیت های گردشگری کشور در عرصه های جهانی به صورت مجازی هستیم.
البته در این میان ،عده ای بر این عقیده اند که جنس سفر متفاوت از تماشای فیلم است و افراد دوست دارند در هنگام تجربه ی سفر، فضا، حال و هوا، گشت و گذار در مکان های طبیعی و تاریخی را با تمام وجود لمس کنند. اما فعالان حوزه ی گردشگری می توانند از این ابزار نه تنها برای تبلیغات کار خود، بلکه برای زنده نگاه داشتن و پویایی صنعت بی رمق گردشگری در این ایام بهره ببرند. حتی می توانند با استفاده از تولید محتوای مجازی، اسم خود را سر زبان‌ها انداخته تا در موج سفر پساکرونا مردم ترغیب شوند با این شرکت قرارداد سفر ببندند. بنابراین حتی اگر گردشگری مجازی جای تورهای حقیقی را نگیرد اما می تواند ،بستر مناسبی برای بهره مندی بسیاری از مشاغل برای دوران پسا کرونا باشد.
در واقع برنامه ریزی برای گردشگری بدون درک روابط بین عرضه و تقاضا حتی بصورت مجازی هرگز کارساز نخواهد بود و درک سطح اهمیت مطلق و نسبی عرضه و تقاضا در فرایند بازاریابی صنعت گردشگری می تواند چهارچوب مفهومی مناسبی برای داشتن ماهیت تصمیم گیری گردشگران فراهم نموده و از این طریق در توسعه ی بازار های فعلی و رونق مقاصد گردشگری موثر واقع شود. به هر روی، چه کرونا برای همیشه مهمان زمینی ها باقی بماند و چه روزی با رفتن خود ما را با شرایط پساکرونا روبرو سازد، برای توسعه ی گردشگری کشور باید عرضه ی این صنعت را به گردشگران بهبود داد و بی تردید با افزایش کیفیت نظام عرضه، با تقاضای سیل عظیمی از گردشگران متقاضی سفر به ایران روبرو خواهیم شد.
