سرنوشت صادرات محصولات کشاورزی

به گزارش نقش نیوز صادرات محصولات کشاورزی یکی از راه‌های برون رفت از اقتصاد وابسته به فروش نفت محسوب می‌شود. کشور ما از لحاظ آب و هوایی و اقلیمی دارای تنوع بی‌نظیری است که زمینه تولید محصولات کشاورزی گوناگون را فراهم می‌کند. کشورهای متعددی در دنیا نیز همواره خریدار محصولات کشاورزی هستند. ولی در این مسیر چالش‌های گوناگونی وجود دارد که شیوع ویروس کرونا جدیدترین آن است. بررسی وضعیت صادرات محصولات کشاورزی در سالهای اخیر و چالش‌های پیش‌رو می‌تواند چراغ راهی برای تعیین سرنوشت صادرات محصولات کشاورزی در آینده باشد.

وضعیت صادرات محصولات کشاورزی

آمار تولید محصولات کشاورزی 122 میلیون تن در سال است که 84 میلیون تن محصولات زراعی، 22 میلیون تن محصولات باغی و 16 میلیون تن محصولات دامی و آبزی را شامل می‌شود. آغاز روند افزایشی در صادرات محصولات کشاورزی در کشور ما از سال 1392 آغاز شد. ارزش افزوده بخش کشاورزی نیز 12-10 درصد ارزش افزوده اقتصاد کشور است. در تداوم این مسیر در سال 98 هدف‌گذاری صورت گرفته برای این بخش 7 میلیارد دلار بود که در عمل 5،7 میلیار دلار عملی شد. بررسی این آمارها نشان می‌دهد گرچه تحولات بنیادین در تولید و عرضه محصولات کشاورزی صورت نگرفته با این وجود میزان رشد صادرات محصولات کشاورزیقابل توجه است.

چالش‌های صادرات محصولات کشاورزی

تصمیم‌گیری‌های کلان کشوری نقش مهمی در روند صادرات کالا دارد. متأسفانه متولیان بخش کشاورزی و یا اتحادیه اصناف مرتبط، حضور مؤثری در این مجامع ندارند. بنابراین تصمیمات مهمی مانند منع صادرات برخی محصولات کشاورزی بدون هماهنگی با آنها اتخاذ می‌شود. در نتیجه سرمایه‌گذاران در این حوزه دچار ضررهای سنگین می‌شوند.

علیرغم تأکید تمام دولت‌ها بر توسعه کشاورزی و به خصوص صادرات محصولات کشاورزی هنوز در کشور ما اقدام مؤثری برای اخذ استانداردهای بین‌المللی در این حوزه صورت نگرفتهاست. به عبارت ساده‌تر در این زمینه نیز با مشکل بزرگ خام‌فروشی روبرو هستیم. در حالی که ایجاد زیرساخت‌های لازم موجب خلق ارزش افزوده، ایجاد اشتغال و کسب درآمد ارزی خواهد شد.

تنوع بالای محصولات کشاورزی در کشور ما قاعدتاً باید با فروش بالا نیز همراه باشد. ولی ضعف‌های بنیادین در عرضه محصولات مطابق با استاندارد بازارها و بازاریابی اصولی، مانع بزرگی در مسیر صادرات محصولات کشاورزی محسوب می‌شوند. در نتیجه صادرات ما تنها به فروش به کشورهای منطقه و با قیمت پایین محدود می‌شود.

از سوی دیگر کیفیت برخی محصولات ایرانی نظیر پسته و زعفران در دنیا بی‌نظیر است. ولی متأسفانه ضعف ما در بازاریابی و عرضه محصولات سبب شده تا صادرات ما به صورت عمده صورت گرفته و در قالب محصولاتی با برندهای خارجی به بازار عرضه شود.

از بزرگ‌ترین مشکلات صادرات محصولات کشاورزی، ریسک بالای سرمایه‌گذاری در آن است. کوچک‌ترین تأخیر یا کوتاهی در نگهداری و ارسال محصولات می‌تواند تمام سرمایه را نابود سازد. این امر در کنار تصمیمات ناگهانی مسئولین در زمینه صادرات و مشکلاتی نظیر نوسانات ارز و تحریم‌ها مانع از ورود سرمایه‌گذاران به این عرصه می‌شود.

نتیجه‌گیری:

روند صادرات محصولات کشاورزی در کشور ما به خوبی بیانگر آن است که سرمایه‌گذاری در این عرصه بازده مناسبی خواهد داشت. کافی است تلاش کنیم تا با تکمیل چرخه تولید، محصولات کشاورزی خود را با ارزش افزوده بالاتری به فروش برسانیم. تنوع و کیفیت محصولات کشاورزی کشور ما برگ برنده‌ای است که می‌تواند منبع مطمئنی برای کسب درآمد ارزی کشور باشد.